Thủy tức là gì? Nó có đặc điểm gì và tại sao lại được gọi là ruột khoang? Thủy tức di chuyển bằng cách nào? Thủy tức sinh sản bằng hình thức nào? Chúng sống ở đâu và hô hấp ra sao?…. Cùng tìm hiểu chi tiết về thủy tức trong bài viết dưới đây của mayruaxegiadinh.com.vn nhé!
Contents
Thủy tức là gì?
Thủy tức hay còn gọi là hủy tức nước ngọt là tên của một chi động vật bậc thấp thuộc ngành ruột khoang. Thủy tức sống ở đâu? Chúng thường sống tại những vùng nước ngọt như ao tù, hồ, đầm, đìa,…. Chúng có hình ống dài, nhiều tua hay còn gọi là xúc tu đối xứng để bám vào những giá thể. Thủy tức di chuyển theo kiểu lộn đầu hoặc sâu đo.
Thủy tức tiếng Anh là gì? Chi này có tên theo danh pháp khoa học là Hydra. Có nguồn gốc ở các vùng ôn đới và nhiệt đới. Những nhà sinh học thường quan tâm đặc biệt đến thủy tức bởi khả năng tái sinh của chúng và dường như chúng không chết vì tuổi già và cũng có thể chẳng bao giờ già.
Tìm hiểu hình dạng và cấu tạo của thủy tức
Thủy tức có hình dạng như thế nào?
Toàn thân của thủy tức có hình trụ dài, phần trên thân là lỗ miệng, phần dưới thân có đế để bám vào giá và xung quanh có 8 xúc tu miệng tỏa ra rất dài (có khi dài gấp nhiều lần so với cơ thể của chúng) có khả năng co ngắn lại thực hiện chức năng bắt mồi, di chuyển và cảm giác. Cơ thể của chúng đối xứng tỏa tròn, nhỏ mà dài vì vậy mà thủy tức bắt mồi hiệu quả nhờ vào các tua đặc biệt này.
Cấu tạo của thủy tức
Thủy tức có đặc điểm cơ thể nổi bật với khoang ruột rõ ràng và phát triển phương cách tiêu hóa ngoại bào và thực hiện cắt các thức ăn thành những mảnh nhỏ trong ruột rồi thực hiện nội nào (tiêu hóa nội bào). Ruột của thủy tức lại chỉ có duy nhất một đầu ra và nó vừa là miệng lại vừa là hậu môn.
Khi ăn một thức ăn to thì chúng cần phải tiêu hóa hết sau đó phun ra những thứ không tiêu hóa được rồi mới ăn tiếp được cái khác. Do đó, thủy tức không thể lưu trữ được lâu thức ăn trong cơ thể mà cần tận dụng tiêu hóa nội nào để tiêu hóa nhanh đám thức ăn mà chúng vừa đưa vào cơ thể.
Thành cơ thể của thủy tức gồm 2 lớp tế bào cùng tầng keo xen giữa.
Thành ngoài của chúng gồm 6 loại tế bào: tế bào mô bì cơ, tế bào gai, tế bào cảm giác, tế bào thần kinh và tế bào sinh sản, tế bào trung gian. Cụ thể như sau:
- Tế bào mô bì cơ: Dáng hình trụ có rễ và nó chứa nhân ở phía ngoài, chứa tơ cơ xếp dọc theo chiều dài của cơ thể ở phía trong. Nó giữ chức năng bảo vệ mô bì đồng thời tạo thành một tầng co rút theo chiều dọc của cơ thể.
- Tế bào gai: loại tế bào này được phân bố khắp cơ thể tuy nhiên tập trung nhiều nhất là ở tua miệng, có nhiệm vụ tấn công và tự vệ.
- Tế bào cảm giác: có dạng hình thi và thường nằm xen giữa những tế bào mô bì cơ, có tơ cảm giác hướng ra ngoài và gốc phân nhánh thì ở trong tầng keo.
- Tế bào thần kinh: có dạng hình sao với những rễ liên kết với nhau trong tầng keo để tạo thành hệ thần kinh mạng lưới đặc trưng của ruột khoang. Mạng luwois này liên kết cùng với rễ của tế bào cảm giác và gốc của tế bào mô bì cơ cùng những tế bào gai tạo thành một cung phản xạ. Tuy tế bào thần kinh còn đơn giản nhưng xuất hiện lần đầu ở động vật đa bào.
- Tế bào sinh sản: Tế bào trứng được hình thành từ tuyến tính hình cầu. Và tinh trùng được hình thành từ tuyến hình vú.
- Tế bào trung gian: đây là loại tế bào chưa được phân hóa cơ bé và nằm ngay trên tầng keo. Nó có thể hình thành tế bào gai để thay thế cho chúng sau khi hoạt động hoặc tạo nên tế bào sinh dục.
Thành trong của thủy tức giới hạn khoang vị cho tới lỗ miệng sẽ gồm 2 loại tế bào: Tế bào mô bì cơ tiêu hóa và tế bào tuyến. Cụ thể như sau:
- Tế bào mô bì cơ tiêu hóa: loại tế bào này có các tơ cơ ở phần gốc xếp thành vành theo hướng thẳng góc so với hướng của tơ cơ trong tế bào mô bì cơ của thành ngoài này.
- Khi hoạt động các tế bào mô bì cơ tiêu hóa tạo thành một tầng co rút đối kháng so với tầng co rút của thành ngoài. Phần hướng vào khoang vị của tế bào này thường có từ 1 -2 roi và có khả năng tạo ra chân giả để bắt những vụn thức ăn nhỏ tiêu hóa nội bào.
- Tế bào tuyến: loại tế nào này nằm xen giữa những tế bào mô bì cơ tiêu hóa có số lượng ít hơn. Chúng tiết dịch tiêu hóa vào trong khoang vị rồi tiêu hóa ngoại bào. Theo đó, ở ruột khoang có sự chuyển tiếp giữa tiêu hóa nội bào sang tiêu hóa ngoại bào hay nói cách khác thì chuyển tiếp từ kiểu tiêu hóa của động vật đơn bào sang kiểu tiêu hóa của động vật đa bào. Ở môi trường nước ngọt, thức ăn của thủy tức chủ yếu là giáp xác nhỏ.
Thủy tức di chuyển bằng cách nào?
Thủy tức di chuyển bằng cách nào là một câu hỏi thường được đề cập khi nhắc đến thủy tức. Chúng có 2 cách di chuyển chính gồm: di chuyển kiểu sâu đo và di chuyển kiểu lộn đầu.
- Di chuyển kiểu sâu đo: thủy tức di chuyển từ trái sang. Đầu tiên chúng cắm đầu xuống là trụ rồi co duỗi và trườn cơ thể để di chuyển.
- Di chuyển kiểu lộn đầu: thủy tức di chuyển từ trái sang. Đầu tiên chúng cắm đầu xuống để lấy đầu làm trụ và cong phần thân, tiếp đó cắm xuống đất di chuyển tiếp tục như vậy.
Dinh dưỡng của thủy tức
Như đa tìm hiểu ở phần cấu tạo, thủy tức phần tua miệng chứa nhiều tế bào gai với chức năng bắt mồi và tự vệ.
Thủy tức đưa mồi vào miệng bằng cách nào? Khi đói, thủy tức sẽ vươn dài đưa tua miệng khắp xung quanh và lập tức tế bào gai ở tua miệng sẽ phóng ra ngay khi chạm phải con mồi (ví dụ như rận nước) để làm tê liệt con mồi. Vòi tua có gai lúc này dính con mồi rồi đưa vào miệng và nuốt vào bụng sau đó thực hiện quá trình tiêu hóa nội bào.
Thủy tức hô hấp bằng gì? Sự trao đổi khí ở thủy tức được thực hiện thông qua thành cơ thể. Và chúng thải bã ra ngoài qua lỗ miệng.
Thủy tức sinh sản bằng hình thức nào?
Ở điều kiện thuận lợi thì thủy tức sẽ sinh sản vô tính bằng đâm chồi, tuy nhiên khi chúng lại chuyển sang sinh sản hữu tính khi mà điều kiện sống của chúng trở nên khó khăn hơn. Những hợp tử được hình thành có vỏ bọc bảo vệ và chúng sống tiềm sinh cho mãi đến khi có điều kiện thuận lợi trở lại thì chúng sẽ tiếp tục phát triển.
- Sinh sản vô tính: Những chồi được mọc lên từ vùng sinh chồi nằm ở giữa cơ thể. ban đầu là một mấu lồi và sau đó lớn dần lên và xuất hiện lỗ miệng cùng tua miệng của con non, tức là con non sau đó tách khỏi cơ thể mẹ và trở thành một cơ thể độc lập, hình thành cơ thể để trưởng thành.
- Tái sinh: Hợp tử được hình thành được bảo vệ bởi vỏ bọc và sống tiềm sinh cho tới khi có điều kiện thuận lợi trở lại thì chúng tiếp tục phát triển. Thủy tức có khả năng tái tạo toàn bộ cơ thể khi mà chúng chỉ còn 1 bộ phận trong điều kiện môi trường đặc biệt.
- Sinh sản hữu tính: Thủy tức sẽ chuyển sang sinh sản hữu tính khi mà điều kiện sống của chúng trở nên khó khăn. Các tế bào trứng của thủy tức sẽ được tinh trùng của thủy tức đực di chuyển đến để thụ tinh. Sau khi thụ tinh thì trứng sẽ được phân cắt thành nhiều lần sau đó tạo ra các thủy tức con. Sinh sản hữu tính này thường xảy ra ở mùa lạnh khi mà thủy tức thiếu thức ăn.
Bài tập áp dụng của thủy tức
Câu 1: Căn cứ vào cấu tạo của tua miệng và khoang ruột của thủy tức hãy làm rõ quá trình bắt mồi và tiêu hóa thức ăn theo gợi ý của những câu hỏi sau đây:
- Thủy tức đưa thức ăn vào miệng bằng cách nào?
- Mồi được tiêu hủy nhờ loại tế bào nào của cơ thể của thủy tức?
- Thủy tức có ruột túi, tức là chỉ có duy nhất một lỗ miệng thông với bên ngoài. Vậy bằng cách nào mà thủy tức đã thải được bã ra khỏi cơ thể?
Lời giải:
- Bằng cách sử dụng tua miệng quờ quạng xung quanh mà thủy tức tìm được con mồi và khi chạm vào mồi thì những tế bào gai ở tua miệng của chúng phóng ra làm tê liệt con mồi.
- Mồi được tiêu hóa bởi tế bào mô cơ tiêu hóa của thủy tức.
- Thủy tức có ruột túi (hay ruột hình túi) có nghĩa rằng chúng chỉ có duy nhất một lỗ miệng và thông với ngoài nên chúng thải bã ra bên ngoài bằng chính lỗ miệng ấy.
Câu 2: Trong đời sống của thủy tức, ý nghĩa của tế bào gai là gì?
Lời giải:
- Tế bào gai có dạng túi, có gai cảm giác bên ngoài túi và bên trong túi thì có một sợi gai dài, rỗng, nhọn và xoắn lộn vào phía trong. Sợi gai này thường chứa chất độc.
- Khi bị kích thích thì sợi gai của gai cảm giác sẽ phóng ra theo kiểu lộn bít tất ra ngoài rồi cắm vào đối phương. Lúc này, chất độc có trong gai sẽ khiến cho đối phương bị tê liệt.
- Do đó, tế bào gai có ý nghĩa cực quan trọng trong đời sống của thủy tức. Chúng giữ chức năng vừa tấn công vừa bảo vệ.
Câu 3: Thủy tức thải chất bã ra bên ngoài cơ thể bằng con đường nào?
Lời giải:
Cơ thể của thủy tức chỉ có duy nhất 1 lỗ thông với bên ngoài và được gọi là lỗ miệng. Sau khi đã tiêu hóa xong thì các chất thải không tiêu hóa được sẽ được đưa vào khoang rỗng của cơ thể rồi tiếp đó dồn về lỗ miệng và theo dòng nước chúng được đưa ra ngoài môi trường….
Kết Luận
Như vậy, có thể tóm gọn lại rằng thủy tức là đại diện thuộc ngành ruột khoang (động vật bậc thấp), di chuyển dựa vào các xúc tu, có duy nhất 1 lỗ miệng đồng thời là nơi thể đưa chất thải ra khỏi cơ thể và đặc điểm nổi bật nhất là có khả năng tái sinh, tức là không chết vì tuổi già.
Hy vọng những thông tin mà chúng tôi vừa chia sẻ với bạn trong bài viết trên đây hữu ích giúp bạn biết được thủy tức là gì? Thủy tức di chuyển bằng cách nào, thủy tức sinh sản bằng hình thức nào cũng như cách bắt mồi, hô hấp và nơi ở của chúng,….
Cảm ơn đã theo dõi bài viết và đừng quên theo dõi website của chúng tôi để nhận được những thông tin bổ ích và thú vị hơn nữa nhé!
