Hải quỳ với vẻ bề ngoài sặc sỡ rất đẹp như những bông hoa và trông có vẻ vô hại nhưng thực chất nó là loài ăn thịt vô cùng đáng sợ của biển cả. Đặc biệt, chúng là những sinh vật bất tử và có thể mọc lại bất kỳ bộ phận nào trên cơ thể của nó. Vậy hải quỳ là gì? Hải quỳ có lối sống như thế nào? Hải quỳ thuộc ngành nào? Hải quỳ có ăn được không? Hải quỳ khác san hô ở đặc điểm gì?….
Contents
Hải quỳ là gì?
Hải quỳ có tên tiếng Anh là Sea anemone. Hải quỳ là một nhóm động vật săn mồi thuộc bộ Actiniaria. Chúng được đặt tên là hải quỳ – một loài thực vật có hoa đầy màu sắc rực rỡ ở trên mặt đất bởi vì nó có cấu tạo 1 nửa là động vật và 1 nửa là thực vật.
Hải quỳ thuộc ngành nào? Hải quỳ biển thuộc ngành Cnidaria và lớp Anthozoa, phân lớp Hexacorallia. Lớp Anthozoa có chứa các polyp vì vậy mà hải quỳ có khả năng tiêu hóa được những con mồi có kích thước lớn hơn nó gấp nhiều lần.
Vậy hải quỳ khác san hô ở đặc điểm gì? Nó có quan hệ gần với san hô, hydra, Ceriantharia và sứa. Điểm khác biệt rõ ràng sẽ được chứng minh ở các phần sau của bài viết vì vậy nên hãy theo dõi hết bài viết sẽ hiểu chi tiết hơn nhé!
Hải quỳ đa số không gây hại cho con người. Tuy nhiên, đối với một số loài có lượng độc tính cao điển hình như: Phyllodiscus semoni, Stichodactyla hay Actinodendron có thể gây thương nặng cho con người và thậm chí là dẫn đến tử vong.
Trên thực tế, có một số loài không bị ảnh hưởng bởi nọc độc của hải quỳ và chúng là những loài được coi là cộng sinh với hải quỳ. Điển hình đó là cá hề. Theo đó, để tránh khỏi những kẻ săn mồi thì cá hề thường làm tổ và đẻ trứng ở bề mặt miệng của hải quỳ.
Hải quỳ sống ở đâu?
Hải quỳ có thể thích nghi được với nhiều môi trường sống khác nhau, từ độ sâu bùn lầy của biển, đến cá ngựa, xác của tàu đến các rạn san hô ngoài khơi và thậm chí gắn liền cùng với những sinh vật sống khác ở một số loài hải quỳ nhất định.
Và một số thì có môi trường khá đặc biệt ví dụ như các hải quỳ beadlet, chúng được tìm thấy trên bờ mà cũng có thể sống sót ra khỏi nước khi mà thủy triều xuống. Nó thực hiện được là bằng cách vẽ xúc tu của nó bên trong cơ thể của nó.
Cấu tạo của hải quỳ
Khi tìm hiểu về cấu tạo của hải quỳ cũng khá thú vị. Hải quỳ có thân dạng hình ống với đường kính khoảng 1-5cm và chiều dài khoảng 1,5-10cm. Kích thước này của hải quỳ có thể thay đổi được bởi cơ thể của nó có cơ chế “bơm hơi”. Một số loài hải quỳ có kích thước khá lớn có thể lên tới 1m như Stichodactyla mertensii hay Urticina columbiana.
Xung quanh miệng của hải quỳ là những xúc tu có hình túi với những tế bào có gai cnidocytes. Các tế bào này có chức năng vừa để phòng thủ lại vừa để tấn công những con mồi.
Tại sao lại có thể vừa tấn công và vừa phòng thủ? Lý do bởi vì trong những tế bào cnidocytes có chứa những tuyến trùng chứa nọc độc. Và chỉ cần một cú chạm nhẹ thì những tế bào trong cơ thể của kẻ thù hoặc con mồi sẽ bị phá vỡ vì thế mà khiến kẻ thù cũng như con mồi bị tê liệt ngay lập tức.
Ngoài ra, dạ dày của hải quỳ khá lớn nên con mồi dù có lớn tới đâu và thậm chí gấp mấy lần kích thước cơ thể hải quỳ thì nó vẫn được nuốt trôi dễ dàng. Cấu tạo ruột khoang ở hải quỳ được đánh giá là hoàn chỉnh. Lý do chúng có lỗ mở duy nhất dùng để cắn nuốt con mồi đồng thời là nơi thải chất thải ra khỏi cơ thể.
Miệng của hải quỳ có hình dạng dẹt và có rãnh ở một hoặc cả hai đầu. Những rãnh này chứa những siphonoglyph có nhiệm vụ di chuyển thức ăn dễ dàng hơn đến khoang gastrovascular của chúng.
Đặc biệt, hải quỳ cũng có chân. Chúng dùng chân để bám chặt được vào các tảng đá. Và nếu chúng ta nhìn thoáng qua thì nghĩ rằng chúng không thể động. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ hơn thì có thể thấy rõ ràng chúng không ngừng vận động.
Theo Litter, It Costs You tìm hiểu thì hải quỳ chỉ thực hiện việc di chuyển khi mà chúng bị tấn công hoặc môi trường sống của chúng bị thay đổi hay chỗ chúng đang bám quá khó để tìm kiếm được thức ăn.
Hải quỳ di chuyển như thế nào?
Hải quỳ hầu hết sống gắn liền và thực hiện bắt thức ăn khi đi qua bằng các xúc tu của mình. Chúng có thể di chuyển chậm bằng cách lướt trên cơ sở của chúng. Tuy nhiên, có nhiều cá thể hải quỳ có khả năng di chuyển nhanh chóng nhằm mục đích tránh bị săn mồi hoặc cạnh tranh bằng cách tách ra và bắt một dòng điện để gắn lại ở nơi khác.
Hải quỳ ăn gì?
Chế độ ăn của hải quỳ hầu hết đều bao gồm những loài động vật nhỏ như sinh vật phù du, cua cá,… tuy nhiên một số loài hải quỳ có kích thước lớn thường ăn những con mồi lớn hơn rất nhiều. Ví dụ hải quỳ có thể ăn được cả sứa hay sao biển,…
Như đã nói ở phần cấu tạo thì hải quỳ có các vòng xúc tu bao quanh phần miệng của chúng và những xúc tu này có những tế nào châm chích chuyên biệt được gọi là nematocysts.
Hải quỳ sử dụng các thứ này nhằm mục đích làm bất động những con mồi để các xúc tu sau đó có thể di chuyển các thức ăn này vào miệng của chúng. Những xúc tu kéo dài còn có chức năng giúp hải quỳ bắt được thức ăn đi qua khi nó trôi qua.
Hải quỳ sinh sản như thế nào?
Hải quỳ sinh sản bằng cách giải phóng tinh trùng và cả trứng thông qua miệng xuống biển. Kết quả khi trứng được thụ tinh sẽ phát triển thành ấu trùng planula và sau một thời gian là những sinh vật phù du. Chúng định cư dưới đáy biển và sau đó phát triển trực tiếp thành polyp.
Hải quỳ cũng được sinh sản vô tính bằng cách phá vỡ một hoặc thành những mảnh nhỏ hơn rồi tái sinh thành polyp. Đôi khi hải quỳ còn được giữ trong bể cá rạn san hô. Đây được xem như thương mại hóa với mục đích vô tình đe dọa quần thể hải quỳ ở một số đại dương.
Hải quỳ có ăn được không?
Câu trả lời cho câu hỏi hải quỳ có ăn được không chính xác là không thể ăn được bởi nó chứa độc tố có hại cho con người và thậm chí có thể tử vong. Nhưng hải quỳ là thức ăn của một số loài như rùa biển, ốc sên, các loài cá như cá bướm hay sên biển,….
Mặc dù sở hữu các xúc tu châm chích để ngăn chặn sự và bảo vệ khỏi các kẻ săn mồi nhưng hải quỳ không thể thoát khỏi thực tế rằng một số loài động vật vẫn sẽ ăn chúng, đặc biệt là khả năng di chuyển của nó rất chậm mà đôi khi chúng ta vẫn nghĩ rằng chúng không động đậy bao giờ cả vậy.
Nhiều loại sên biển và ốc sên ăn hải quỳ cả thân lẫn xúc ta. Bằng cách tiếp cận hải quỳ nhiều nhiều lần mặc dù chúng bị đốt và bị cắn bởi các xúc tu của hải quỳ. Sên hay ốc sên có thể cắn vào nhát trước khi mà hải quỳ tự tách ra và trôi đi, sên biển có thể ăn toàn bộ hải quỳ nếu như hải quỳ không thoát ra ngoài.
Một số loài cá có thể gặm được phần xúc tu của hải quỳ. Hải quỳ có thể chiếm tối thiểu là 40% chế độ ăn của những loại cá này và chúng sống nhờ vào hải quỳ bằng cách cắn, mổ vào các xúc tu của hải quỳ.
Trong những trường hợp này, hải quỳ có thể trốn thoát để sống sót sau các cuộc tấn công từ những kẻ săn mồi. Đặc biệt, sau một thời gian thì các vết thương bởi vết cắn như thế này cũng có thể lành lại được.
Mối quan hệ giữa hải quỳ với những loài động – thực vật khác
Hải quỳ với ốc mượn hồn
Trên thân của ốc mượn hồn thường có một loài bám lên hay còn gọi là “cua ẩn sĩ”. Sự hợp tác giữa hải quỳ với ốc mượn hồn này cả 2 bên đều có lợi. Theo đó, khi ốc mượn hồn di chuyển thì hải quỳ cũng được quá giang miễn phí và có thể kiếm ăn trên đường. Trong khi đó, những chú ốc này lại được ngụy trang đồng thời được bảo vệ bởi các xúc tu đày chất động của vị khách quá gian này.
Hải quỳ với tảo bẹ
Một số loài hải quỳ với số lượng lớn thường bám trên thân của những cây tảo bẹ để cộng sinh. Chúng ta có thể ngắm nhìn hiện tượng cộng sinh này nhiều nhất tại bờ biển đảo Vancouver, Canada.
Hải quỳ cộng sinh với cá hề
Như chúng ta đã nói ở phần trên thì cá hề là loài cá miễn dịch được với những chất độc có trong những xúc tu của hải quỳ. Do đó, xung quanh miệng của hải quỳ là nơi để cá hề trú ngụ. Ngược lại, khi cá hề tha thức ăn về tổ, các thức ăn bị rơi vãi chính là nguồn dinh dưỡng giúp hải quỳ có thể tồn tại được.
Theo thống kê của những nhà khoa học thì có tới hơn 1.000 loài hải quỳ khác nhau cho tới hiện nay. Chúng ăn tất cả những loài khi mà chúng bắt được nhưng ngoại trừ duy nhất một loài có thể sống chung được với chúng đó là cá hề. Do đó, mọi người còn gọi cá hề bằng một cái tên khác là cá hải quỳ.
Cá hề là loài ăn tạp và chúng có thể ăn được tất cả những thức ăn mà hải quỳ không thể tiêu hóa được. Thậm chí các xúc tu bị chết của hải quỳ cũng là một trong những thức ăn khoái khẩu của cá hề.
Đặc biệt, cá hề còn bài tiết một lượng nitơ và điều này giúp tăng lượng tạo đưa mô để hải quỳ tái sinh và có thể phát triển mô. Hơn nữa, khi cá hề bơi xung quanh hải quỳ còn tạo ra nguồn oxy hòa tan cho hải quỳ.
Để trả ơn bạn tốt là cá hề thì hải quỳ đã cung cấp nơi ẩn nấp cho cá hề. Và dù những xúc tu có nọc độc tuy nhiên nó lại hoàn toàn không có tác dụng gì với cá hề. Do đó, cá hề được coi là loài duy nhất có thể sống trong hải quỳ.
Cả cá hề và hải quỳ đều là các cá thể quyến rũ với nhiều màu sắc và chúng lại gắn liền cùng với những rạn san hô và thảm cỏ biển nên giá trị xuất nhập khẩu của chúng cũng khá cao.
Đây chính là lý do vì sao hải quỳ và cá hề đang ngày càng bị suy giảm số lượng lớn. Đặc biệt, vì lợi ích kinh tế mà nhiều ngư dân còn sử dụng Cyanide để có thể khai thác được hải quỳ và cá hề. Việc làm này làm này không những làm suy kiệt nguồn lợi mà nó còn khiến cho môi trường biển bị ô nhiễm, giết chết nhiều loài động vật biển khác, đặc biệt là những rạn san hô.
Trước thực trạng này, chúng ta cần dừng lại các hoạt động khai thác trái phép và vô tội vạ này. Việc bảo tồn hải quỳ và cá hề là điều vô cùng cần thiết nhưng lại đặt ra nhiều thách thức cho cơ quan chức năng.
Kết Luận
Như vậy, hải quỳ biển là loài động vật rất đẹp nhưng chúng lại không kém phần nguy hiểm. Hy vọng một vài thông tin cơ bản hải quỳ là gì mà chúng tôi vừa đề cập đến trong bài viết trên đây sẽ hữu ích với bạn. Từ đó bạn đã hiểu rõ được hải quỳ là gì, hải quỳ có lối sống ra sao cũng như hải quỳ khác san hô ở đặc điểm gì,…..
Cảm ơn đã dành thời gian cho bài viết, truy cập mayruaxegiadinh.com.vn để cập nhật thêm những thông tin bổ ích hơn bạn nhé!
