Trong chương trình trung học phổ thông, chắc hẳn bạn đã nghe cụm “khuếch tán” đôi ba lần nhưng vẫn chưa hiểu rõ ý nghĩa của chúng là gì, tại sao lại có hiện tượng khuếch tán,… Để làm rõ được khuếch tán là gì, mời bạn theo dõi bài viết ngay sau đây của thosuaxe.vn!
Contents
Khuếch tán là gì?
Khuếch tán là gì? Khuếch tán là quá trình chuyển động của các phân tử dưới một gradient nồng độ. Hay nói cách khác, nguyên lý của khuếch tán là sự di chuyển các chất từ vùng có nồng độ cao sang vùng có nồng độ thấp cho đến khi bằng nhau.
Đối với chất lỏng và chất khí, sự khuếch tán phân tử sẽ được di chuyển ngẫu nhiên. Ví dụ:
Với một ly nước lọc, ta thêm đồng sunfat vào 1 chỗ và để nguyên như vậy trong 1 tiếng. Sau 1 tiếng, ta thấy cốc nước đã chuyển sang một màu đồng nhất, khác màu trong suốt ban đầu. Tại đây, ta có thể khẳng định rằng cả nước và đồng sunfat đều đã khuếch tán độc lập, tức các chất tan/di chuyển từ nồng độ cao hơn đến nồng độ thấp hơn trong dung dịch.
Có bao nhiêu loại khuếch tán?
- Khuếch tán đơn giản: Khuếch tán đơn giản là quá trình chất di chuyển qua các màn bán thấm hoặc dung dịch mà không có bất kỳ sự trợ giúp/tác động từ nào. Ví dụ: Vi khuẩn sẽ cung cấp một lượng dinh dưỡng nhỏ, nước và oxy vào tế bào chất thông qua sự khuếch tán đơn giản.
- Khuếch tán có điều kiện: Khuếch tán có điều kiện chính là sự di chuyển thụ động của các phân tử qua màng tế bào, từ những vùng có nồng độ cao đến vùng có nồng độ thấp nhờ phân tử chất dịch chuyển.
Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng khuếch tán
Như chúng ta đều biết, giữa các phân tử và nguyên tử đều có khoảng cách. Do đó, mỗi khi có tác động khiến phân tử hoặc nguyên tử dịch chuyển, chúng sẽ chuyển động hỗn độn, chen vào khoảng cách của nhau và gây ra hiện tượng khuếch tán.
Ý nghĩa của sự khuếch tán
Khuếch tán là một quá trình vô cùng quan trọng trong tự nhiên, liên quan mật thiết tới quá trình sống (quá trình trao đổi chất trong tế bào). Ngoài ra hiện tượng khuếch tán còn giúp:
- Tán khí Carbon Dioxide ra ngoài hoặc đi vào trong máu
- Cây cối dễ dàng hấp thu nước và các chất dinh dưỡng hơn qua các tế bào lông hút
- Tạo ra điện tích
XEM THÊM: Hiệu ứng nhà kính là gì? Nguyên nhân, hậu quả và giải pháp khắc phục
Hiện tượng khuếch tán ánh sáng là gì?
Sau khi đã hiểu được khuếch tán là gì, liệu bạn đã giải thích được hiện tượng khuếch tán ánh sáng là gì chưa?
Khuếch tán ánh sáng được hiểu là các tia sáng được tán đều hoặc phản xạ theo nhiều hướng khác nhau, giúp bù sáng và nổi bật vật thể. Trên thực tế, khuếch tán ánh sáng là một hiện tượng được sử dụng rất phổ biến trong đời sống hàng ngày, nhất là đối với những người yêu thích chụp ảnh.
Các vật liệu thường được sử dụng làm reflector (tấm phản xạ) đó là: giấy trắng, xốp, nhựa trắng,…
Top 4 yếu tố ảnh hưởng đến sự khuếch tán
Vì khuếch tán và hiện tượng tự nhiên và vật lý, do đó sẽ có một số yếu tố làm thay đổi tốc độ, mức độ khuếch tán, chẳng hạn như:
- Nhiệt độ
- Khu vực tương tác
- Kích thước của hạt
- Độ dốc của gradien nồng độ
Ví dụ:
- Một túi trà ngâm trong nước nóng sẽ khuếch tán nhanh hơn một túi trà ngâm trong nước lạnh.
- Phần nước hoa được sử dụng lên người sẽ được khuếch tán vào không khí, giúp người đối diện cảm nhận được mùi hương đó.
- Khi thắp nhang, khói của chúng sẽ được khuếch tán vào không khí và lan tỏa ra khắp phòng.
Bài tập về khuếch tán
Bài 1: Ta có hai bình A và B đều chứa nước cất và thông nhau. Ban đầu, ta lấy một ít muối ăn rắc vào bình A, sau đó vài phút nước ở bình B có vị mặn. Hãy giải thích tại sao?
Lời giải: Các phân tử muối ở bình A đã được khuếch tán sang bình B nên nước ở cả 2 bình đều có vị mặn.
Bài 2: Hiện tượng khuếch tán chỉ xảy ra khi và chỉ khi
- Giữa các phân tử có khoảng cách với nhau
- Các phân tử hoặc nguyên tử chuyển động không ngừng
- Các phân tử hoặc nguyên tử chuyển động không ngừng và giữa chúng có khoảng cách
- Cả 3 phương án trên
Lời giải: Đáp án C
Bài 3: Lấy ví dụ về hiện tượng khuếch tán và giải thích
Lời giải
Ví dụ: Khi bơm lốp xe máy, mặc dù đã bơm rất căng nhưng chỉ 1 thời gian sau lốp xe vẫn bị xẹp
Giải thích: Các phân tử trong cao su có những khoảng trống li ti, do đó khi bơm lốp xe, chúng sẽ được luồn lách qua những lỗ hổng bé nhỏ và thoát ra ngoài. Tuy nhiên quá trình hơi thoát ra ngoài hoàn toàn sẽ mất khá nhiều thời gian, nên dù ta có bơm xe căng đến mấy cũng sẽ xẹp sau 1 thời gian.
Trên đây là toàn bộ thông tin về khuếch tán mà Thợ Sửa Xe muốn chia sẻ tới bạn. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã nắm được khái niệm khuếch tán là gì, hiện tượng khuếch tán ánh sáng là gì, nguyên lý khuếch tán,… Ngoài ra, hãy theo dõi MAYRUAXEGIADINH mỗi ngày để biết thêm nhiều kiến thức thú vị khác nhé!
