Thuật ngữ là gì? Kiến thức ngữ văn này chúng ta đã được học trong bài thuật ngữ lớp 9. Bài viết sau đây mayruaxegiadinh sẽ tổng hợp những kiến thức liên quan đến thuật ngữ, qua những ví dụ minh họa cụ thể bạn sẽ hiểu rõ hơn thật ngữ là gì?
Contents
Khái niệm thuật ngữ là gì?
Định nghĩa thuật ngữ được đề cập chính xác, rõ ràng, cụ thể trong sách giáo khoa ngữ văn 9 đó là: thuật ngữ là các từ vựng biểu thị các khái niệm trong một số lĩnh vực như khoa học, công nghệ cụ thể. Thuật ngữ có đặc thù riêng và không thể thiếu trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ.
Ví dụ thuật ngữ:
Các định nghĩa về Lực là gì, thế nào là trọng lực, Lực ma sát, Lực đàn hồi,… là các thuật ngữ trong Vật Lý
Các thuật ngữ trong địa lý như: Xâm thực, Dân số, Cơ cấu, Khí Hậu,…
Đặc điểm của thuật ngữ là gì?
Thuật ngữ sẽ có những đặc điểm riêng các bạn cần nắm được để có thể phân biệt hay khi xác định thuật ngữ. Thuật ngữ có đặc điểm cụ thể như sau:
Thuật ngữ ít khi được sử dụng, chúng cũng không có tính phổ biến, thường chỉ xuất hiện trong một lĩnh vực nhất định nào đó.
Mỗi thuật ngữ sẽ chỉ biểu thị cho một khái niệm và mỗi khái niệm cũng chỉ diễn tả cho 1 thuật ngữ.
Các thuật ngữ sẽ không bị thay đổi khi ở các ngôn ngữ khác nhau, có nghĩa là thuật ngữ mang tính quốc tế, được sử dụng thống nhất trên hầu hết thế giới.
Không như các từ ngữ khác, thuật ngữ không mang sắc thái biểu cảm nào cả.
Xây dựng thuật ngữ như thế nào?
Mỗi thuật ngữ đều sẽ có những quy tắc riêng để đảm bảo sự chính xác, duy nhất trong các ngành nghề khoa học, công nghệ đó. Thuật ngữ được xây dựng dựa trên những thuộc tính sau:
- Tính chính xác: một thuật ngữ sẽ chỉ biểu thị cho một khái niệm duy nhất, chính vì vậy sẽ không có sự đồng âm hay nhiều nghĩa.
- Tính quốc tế: các thuật ngữ có thể sử dụng được ở bất kì đâu trên toàn thế giới, đơn giản vì thuật ngữ mang tính quốc tế.
- Tính hệ thống:
+ Nội dung: một thuật ngữ sẽ tương ứng với một khái niệm, chúng còn có quan hệ với các thuật ngữ khác.
+ Hình thức: các thuật ngữ cùng hệ thống sẽ có kết cấu hoàn chỉnh (ví dụ là từ loại một nghĩa, dấu câu chuẩn)
Một số điều cần lưu ý về thuật ngữ
Mặc dù mang những ý nghĩa đặc biệt và tính khoa học, nhưng thuật ngữ vẫn nằm trong hệ thống ngôn ngữ chung, vì vậy có vốn từ vựng chung và có thể chuyển hóa được qua lại với các lớp nghĩa khác.
Thuật ngữ thường chỉ dùng trong các ngành, lĩnh vực đặc thù. Tuy nhiên vẫn có những thuật ngữ được sử dụng rộng rãi và phổ biến. Và cũng có những từ ngữ được dùng rộng rãi trong cuộc sống hàng ngày trở thành thuật ngữ.
Ví dụ thuật ngữ sau:
+ Com-pu-ter hay internet là những thuật ngữ thuộc ngành công nghệ thông tin nhưng lại được sử dụng rất phổ biến trong cuộc sống hàng ngày.
+ Hay các từ thông thường trong giao tiếp hàng ngày như nước, muối, không khí lại được đưa vào như một thuật ngữ trong lĩnh vực hóa học.
Không phải một thuật ngữ chỉ có thể dùng cho một lĩnh vực nhất định, mà còn có thể dùng cho nhiều ngành khác nhau. Thậm chí là có thể mượn thuật ngữ của một ngành khác để biểu thị một định nghĩa mới của ngành.
Ví dụ: Vi-rút là thuật ngữ của ngành sinh học chỉ một dạng cá thể sống gây ra bệnh. Ngoài ra nó còn được mượn dùng trong tin học để chỉ những chương trình hay mã đoạn lây lan nhiễm từ ổ, file…
Thuật ngữ yêu cầu tính chính xác tuyệt đối cao nên cần lưu ý khi bạn sử dụng, phải nắm chắc được khái niệm trong từng lĩnh vực cụ thể, tránh gây nhầm lẫn hay khó hiểu.
Ví dụ minh họa về thuật ngữ
Các bạn có thể dễ dàng tìm thấy nhiều các ví dụ cụ thể về thuật ngữ trong sách giáo khoa hay sách tham khảo. Một vài ví dụ như sau đây:
Hoán dụ được định nghĩa là cách gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác và giữa chúng có một mối quan hệ hoặc có điểm tương đồng nào đó với nhau nhằm mục đích tăng sức biểu đạt, diễn tả cảm xúc cho người nói, người viết tốt hơn.
=> Hoán dụ là một thuật ngữ trong môn Ngữ Văn.
Axit là các hợp chất hóa học mà có thể hòa tan trong nước, axit đặc trưng bởi vị chua, viết công thức tổng quát sẽ là HxA.
=> Axit là một thuật ngữ môn Hóa học.
Số thực là bao gồm tập hợp các số vô tỉ với tập hợp số hữu tỉ.
=> Số thực là một thuật ngữ môn toán học.
Centimét là một đơn vị đo khoảng cách thường dùng, một centimet sẽ bằng 1/100 mét.
=> Centimet là một thuật ngữ của toán học.
Bài tập luyện tập về thuật ngữ lớp 9
Bài tập 1: Hãy tìm các thuật ngữ và sắp xếp chúng vào các lĩnh vực cụ thể sau:
– Lĩnh vực văn học: Cốt truyện, ẩn dụ, từ láy, từ cảm thán, hoán dụ,…
– Lĩnh vực sinh học: di truyền,mã gen, biến dị, đột biến gen,…
– Lĩnh vực địa lý: Dân số,khí hậu, biến đổi, Xâm thực, bức xạ mặt trời…
– Lĩnh vực Toán học: phương trình, đường phân giác, góc phân giác, tam giác đều,…
– Lĩnh vực Vật lý: Ampe kế, lực đàn hồi, lực Ác-si-mét, Tốc độ, Gia tốc…
Bài tập 2: Hãy tìm một số thuật ngữ mô phỏng lại thuật ngữ nước ngoài hoặc mượn nguyên từ thuật ngữ nước ngoài
– Thuật ngữ mô phỏng lại thuật nước ngoài:
+ Software: phần mềm thuật ngữ trong lĩnh vực tin học
+ Suffix: Hậu tố thuật ngữ trong lĩnh vực Ngữ Văn
+ Ultrasound: Siêu âm thuật ngữ trong lĩnh vực y học
– Thuật ngữ mượn nguyên nước ngoài như: calci, sulfur (trong lĩnh vực hóa học); Calcium, axit amin (trong lĩnh vực sinh học),…
Bài viết trên là những kiến thức về thuật ngữ, hy vọng bài viết với những ví dụ minh họa cụ thể đã giúp bạn hiểu thêm về nó. Việc sử dụng chính xác thuật ngữ sẽ giúp bạn không chỉ trong môn ngữ văn, mà cả với những lĩnh vực khoa học công nghệ khác nữa.
