Độc gấp 4 lần thủy ngân và nguy hiểm hơn vô số các loại kim loại nặng khác, Asen (thạch tín) được đánh giá là một trong số những chất gây ung thư thuộc nhóm 1 trên thế giới. Nó xuất hiện ở xung quanh chúng ta, trong đất, nước hay không khí,…. và thậm chí là trong thức ăn hàng ngày.
Vậy thạch tín hay Asen là gì? Thạch tín có độc không? Nó ảnh hưởng tới sức khỏe con người như thế nào và cách giải độc asen ra sao?…. Dưới đây mayruaxegiadinh.com.vn sẽ giải đáp chi tiết những thắc mắc liên quan đến thạch tín (Asen), đừng bỏ lỡ nhé!
Contents
Thạch tín là gì? Asen là gì?
Asen hay còn được đọc theo phiên âm của chữ Arsenic là A sen, tiếng Việt thường gọi là thạch tín. Nó là một loại chất rắn phi kim đồng nghĩa với tính chất của nó không dẫn điện.
Nếu là một người mê tiểu thuyết hay xem phim cổ trang, phim kiếm hiệp Trung Quốc hoặc đọc truyện ngôn tình bạn sẽ không lạ gì bởi sẽ gặp thuật ngữ “Asen” nhiều lắm. Vậy thạch tín có độc không? về cơ bản nó là một chất gây độc còn mức độ độc tính như thế nào chúng ta sẽ xét trong phần sau.
Trong chương trình học hóa học ở thời phổ thông có lẽ bạn ít được đề cập đến thạch tín bởi thực tế nó không mật thiết lắm với cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Nếu xét về công dụng thì Asen được sử dụng nhiều nhất trong 2 lĩnh vực chuyên môn gồm:
- Đông y: Thạch tín có vị chua, cay, tính nóng và vô cùng độc. Nó được tận dụng nhằm mục đích trừ đờm, chữa sốt rét, bổ máu, vàng da và có thể ăn hết những chỗ thịt thối nát; liều dùng từ 1mg đến 10mg.
Nếu dùng thoa ngoài da thì không xét đến liều lượng nhưng trên thực tế, để không gây ngộ độc cũng cần chú ý để tránh dùng quá nhiều bởi nó có khả năng thẩm thấu qua da.
- Công nghiệp: Asen là một trong những chất nằm trong bảng thành phần để chế biến thuốc trừ sâu. Tuy nhiên bởi tính chất độc hại nó dần bị loại bỏ như tại một số vùng có tiêu chuẩn khắt khe như EU đã loại bỏ thuốc trừ sâu có Asen từ năm 2012 (theo WHO).
Thạch tín có ở đâu?
Asen tồn tại dưới 2 dạng cơ bản, cụ thể gồm:
- Asen hữu cơ: Ở dạng này, thạch tín thường có trong thực vật hay các mô thịt động vật và chúng không gây hại gì đối với sức khỏe của con người.
- Asen vô cơ: Nó tích tụ nhiều nhất trong đất đá hoặc hòa tan vào trong nước. Thạch tín ở dạng này thường có thành phần độc tính rất cao và xuất phát chủ yếu từ quá trình sản xuất công nghiệp mà ra.
Asen vô cơ được xác định có độc tính rất cao và cao hơn gấp 4 lần thủy ngân và là một trong những thành phần gây ung thư cao cho con người. Khi kết hợp cùng với một số hợp chất Asen khác thì nó có thể tạo ra thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu và còn có khả năng để sản xuất các hợp kim khác.
Trong môi trường tự nhiên, trong lớp trầm tích của vỏ Trái Đất thường có thành phần của Asen, chúng có trong nguồn nước ngầm và một lượng nhỏ trong nước bề mặt. Thường những khu vực vùng trũng sẽ phát hiện được thành phần hàm lượng asen cao có trong nước bởi đây là những nơi hay xảy ra lũ lụt, thủy văn chảy chậm khiến lớp bồi tích trẻ thiếu oxy làm thạch tín được sinh ra.
Asen tồn tại trong không khí, nước, đất, thực phẩm và có thể thông qua con đường hô hấp, da và ăn uống mà asen xâm nhập được vào cơ thể con người.
Sự nguy hiểm của thạch tín là gì?
Như đã nhắc ở phần trên trong các bộ phim Trung Quốc asen được nhắc đến khá nhiều. Bởi nhận thức hạn chế, thông qua các bộ phim như thế nên người dân chỉ lờ mờ hiểu về tác hại của Asen làm ai đó thiệt mạng hoặc muốn tự kết liễu cuộc đời.
Chỉ cần sử dụng một lượng nhỏ asen cho vào thức ăn hay vào ấm trà thì người sử dụng nó ngay lập tức chết tức tưởi với nhiều biểu hiện rùng rợn. Và như thế người dùng đã thực hiện được ý đồ của mình.
Asen khi được ứng dụng làm thuốc trừ sâu thường mang lại hiệu quả trừ sâu rõ rệt. Tuy nhiên, đi đôi với hiệu quả này nó còn gián tiếp đem lại nhiều hệ quả như tiêu diệt một số hệ sinh thái tự nhiên vốn được xem là khá bền vững.
Điển hình như hệ sinh thái của loài đỉa. Chúng ta vốn biết rằng đây là một trong những loài sinh vật sống dai nhất thế nhưng chúng đã gần như được tiêu diệt hoàn toàn dưới ảnh hưởng của thuốc trừ sâu có chứa asen. Dù là việc tiêu diệt không phải là chủ đích chính của người sử dụng loại thuốc sâu này.
Ở xã hội hiện đại và ngay ở thời đại mà chúng ta đang sống thì việc nhận diện tác động, nguy cơ của Asen lên chính cuộc sống, sức khỏe của con người ngày càng trở nên cấp thiết. Chúng ta sẽ dễ nhận biết rằng cuộc sống của mình liệu có đang đối diện với Asen hay không chỉ cần dựa vào những đặc tính cơ bản của Asen:
- Khi tan trong nước, hỗn hợp nước và asen thường không có mùi và không màu: Lúc này chúng ta không thể nhận diện được bằng mắt thường hay giác quan mà chỉ có thể nhận biết được bằng cách thực hiện các xét nghiệm. Lưu ý phải thật cẩn trọng khi tiến hành xét nghiệm đặc biệt đối với các gia đình không đủ trình độ cũng như thiết bị.
- Thạch tín tồn tại trong lớp vỏ Trái Đất, nó sẽ theo nước mưa khi mưa xuống để di chuyển vào mạch nước ngầm. Trong khi đó, nguồn nước lý tưởng mà chúng ta đang sử dụng để phục vụ sinh hoạt, ăn uống hằng ngày chính là nguồn nước ngầm.
- Asen có thể phản ứng thăng hoa chuyển từ dạng rắn sang thể khí: Tuy nhiên, không khí là yếu tố cần thiết để duy trì sự sống và chúng ta vẫn đang hít không khí hàng ngày.
- Từ thời xưa, cụ thể từ thế kỷ trước người dân Việt Nam quá dễ dãi trong việc sử dụng thuốc trừ sâu. Các chất độc này được chôn dưới lòng đất và rất có thể chúng đã xuống mạch nước ngầm mà chúng ta đang sử dụng.
Tác hại của Asen đối với sức khỏe của con người
Asen vô cơ là một chất cực độc đối với cơ thể con người và nếu vô tình ăn uống hoặc sử dụng thực phẩm có chứa asen thì con người sẽ bị ảnh hưởng cực lớn tới sức khỏe. Bạn có thể tham khảo một số những tác hại của asen đối với sức khỏe con người dưới đây để có thể phòng tránh:
- Hàm lượng asen chứa trong thực phẩm hay nguồn nước trên 60.000µg/L sẽ dẫn đến tử vong ngay lập tức ở người.
- Hàm lượng asen chứa trong thực phẩm, đồ ăn từ 300 – 30.000µg/L sẽ gây hại cho dạ dày. Lúc này người sử dụng sẽ gặp phải những biểu hiện như: buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy hay đau dạ dày,… thậm chí nó còn có còn tác động tiêu cực lên hệ thần kinh và cả hệ tuần hoàn.
- Nếu chỉ tiếp xúc hay nạp vào cơ thể mỗi ngày một lượng nhỏ thì có thể xuất hiện nhiều bệnh từ nhẹ đến nặng tùy vào thể trạng của từng người. Điển hình các bệnh có thể gặp như: rụng tóc, giảm trí nhớ, sút cân,….. đến rối loạn sắc tố da gây lở loét ở chân tay và thậm chí là ung thư.
- Người bị nhiễm asen có thể gặp một số tổn thương như: ngứa ngáy, nổi ban đỏ, niêm mạc tổn thương, viêm họng, đường hô hấp, viêm lợi,…. hoặc gặp một số vấn đề liên quan đến thần kinh như run chân tay, tê cóng, teo cơ, viêm dây thần kinh,….
- Ngoài ra, ăn uống thường xuyên những loại thực phẩm hay nạp vào cơ thể nước có nhiễm asen làm tăng nguy cơ ung thư như là: ung thư gan và thận, gây ảnh hưởng xấu đến tuyến tiền liệt, bàng quang và cả phổi.
- Đặc biệt, asen vô cùng nguy hiểm cho phụ nữ có thai và trẻ nhỏ bởi nó có thể thay đổi hệ thống enzym trong cơ thể người.
Cách để giải độc Asen là gì?
Trong trường hợp đã bị nhiễm độc thạch tín (asen), đòi hỏi người bệnh cần được đảm bảo một chế độ ăn uống khoa học thật tốt nếu muốn giảm bớt các triệu chứng của bệnh. Thường thì trong khẩu phần ăn hàng ngày sẽ giảm protein và thay vào đó tăng cường vitamin để cơ thể có khả năng thải asen được nhanh hơn.
Hơn nữa, để giúp gan thải asen khỏi cơ thể bệnh nhân có thể sử dụng thuốc bổ trợ. Tuy nhiên, việc sử dụng không được tùy ý mà phải đến bệnh viện hay các cơ sở y tế để được kiểm tra và nhận những lời khuyên, những chỉ dẫn của bác sĩ.
Một số trường hợp bị nhiễm asen cấp tính thì phác đồ điều trị chủ yếu nhằm giảm thiểu và thải độc trực tiếp asen ra khỏi cơ thể. Nếu cơ thể đã nhiễm asen trong một thời gian dài và có thể đã dẫn đến những căn bệnh nguy hiểm rồi thì việc chữa trị, điều trị lại trở nên khó khăn hơn, sức khỏe sẽ suy giảm nhanh hơn và chi phí điều trị cũng sẽ tốn kém hơn.
Bởi theo như thông tin từ các nhà khoa học khẳng định chi đến hiện nay thì trên thế giới khâu chuẩn đoán lâm sàng cũng như phác đồ hiệu nghiệm cho việc chữa chạy nhiễm độc asen thường là vấn đề khó khăn nhất.
“Phòng bệnh hơn chữa bệnh” đây vẫn là phương pháp đơn giản từ xưa đến nay được mọi người nhắc đến nhiều nhất. Trên thế giới hiện nay đã xuất hiện công nghệ lọc nước tiên tiến giúp loại bỏ các độc tố trong nước đặc biệt là Asen có trong nước, đồng thời bổ sung thêm các khoáng chất có lợi khác. Do đó, khi sử dụng nguồn nước đã được lọc sạch sẽ giúp cơ thể tránh được nhiễm độc asen gây ra các bệnh khó chữa trị.
Đối với nước giếng khoan, có thể sử dụng bể lọc cát, sỏi hoặc than hoạt tính kết hợp cùng giàn phun mưa hoặc một số biện pháp Oxy hóa khác để lọc sạch. Đây được xem là cách lọc thông thường nhất tuy nhiên nó lại giúp giảm mức độ ô nhiễm Sắt cũng như loại bỏ được một phần Asen.
Lời Kết
Hy vọng với những thông tin trên đây bạn đã hiểu được asen là gì, tính chất cũng như tác hại của loại chất này. Cùng với những gợi ý về giải pháp giải độc asen có thể giúp bạn có được những phương án tốt giúp nguồn nước gia đình luôn sạch và đảm bảo được sức khỏe của các thành viên, tránh được các loại bệnh tật khó chữa trị gây ra bởi Asen.
