Lũ ống, lũ quét là những hiện tượng thiên nhiên thường xảy ra trong mùa mưa và chỉ có ở những miền núi, tuy nhiên có không ít người lầm lẫn lũ ống với lũ quét hay nghĩ hai loại này là một. Vậy lũ ống là gì? lũ quét là gì? Lũ ống và lũ quét khác nhau thế nào? Tất cả sẽ được mayruaxegiadinh.com giải đáp trong bài viết sau đây.
Contents
Lũ ống là gì?
Khái niệm lũ ống là gì? Lũ ống là một hiện tượng thiên nhiên xảy ra nhiều trong mùa mưa và thường chỉ xảy ra ở khu vực miền núi, các lưu vực nhỏ, nơi có địa hình khép kín bao bọc bởi các dãy núi cao xung quanh.
Ở miền núi địa hình thường có nhiều dãy đồi núi đan xen và kéo dài, ở giữa sẽ là các thung lũng với những khe, suối và sông nhỏ. Ở những vị trí như khe suối, sông nhỏ chảy qua 2 bên sườn đồi núi thung lũng bị khép kín lại khiến đường thoát nước bị hẹp dần và co thắt tại một điểm. Khi lượng nước mưa ở thượng nguồn lớn, nước đổ về nhiều và không kịp thoát hỏi điểm co thắt ấy khiến mực nước dâng nhanh ở trên, tạo thành dòng chảy xiết ở phía dưới eo co thắt sẽ hình thành nên lũ ống.
Về cơ bản, lũ ống cũng giống như hầu hết các loại lũ khác, được hình thành do lượng nước lớn từ trên cao đổ xuống đột ngột, tạo ra sức tàn phá lớn đối với vùng hạ lưu, có thể cuốn trôi mọi thứ gặp phải trên đường đi. Đặc biệt lưu ý là lũ ống sẽ xuất hiện kèm theo dòng nước xiết cùng những xoáy nước vô cùng là nguy hiểm.
Lũ ống cũng hoàn toàn có thể xảy ra ở những khu vực núi đá vôi, nơi thường có các hang động hay hồ chứa ngầm được thông với bên ngoài bằng những cửa hang, khe núi nhỏ hẹp. Khi có lượng mưa lớn, nước tập trung nhanh về các hồ, động ngầm, làm mực nước dâng lên cao, có áp lực lớn gây ra lũ ống tại các cửa hang, khe núi.
Lũ quét là gì?
Lũ quét là gì? Lũ quét là một loại lũ được hình thành khi có một khối lượng nước khổng lồ di chuyển nhanh từ địa hình cao xuống thấp. Nguyên nhân lũ quét là do, lượng nước lớn này được hình thành do những cơn mưa dông, bão nhiệt đới hay một khối lượng lớn băng trên núi tan chảy một cách đột ngột hoặc do đập thủy điện bị vỡ, xả lũ đập thủy điện, đập chứa nước một cách vội vàng với khối lượng nước xả hàng ngàn mét khối/giây.
Lũ quét có một sức tàn phá vô cùng khủng khiếp, nhất là khi địa hình có độ dốc lớn và dòng chảy không bị ngăn trở nhiều. Con người đã và đang chặt phá cây cối, đốt nương bừa bãi khiến nhiều cánh rừng đầu nguồn, rừng phòng hộ trơ trọi. Vì vậy, dòng chảy của lũ quét nếu xảy ra sẽ càng nhanh, mạnh, tạo ra sức tàn phá vô cùng khủng kiếp.
Lũ quét thường xuất hiện ở những nơi gần đồi núi, chảy tràn vào các thung lũng, cuốn phăng mọi cản trở trên đường, kể cả nhà cửa.
Đặc biệt chú ý là khi dòng nước khổng lồ tuôn chảy từ trên cao xuống với tốc độ vô cùng cao gặp lực cản lớn sẽ bị dội ngược lại va vào dòng nước nối tiếp đang đổ về tạo ra nhiều xoáy nước hút mọi thứ xung quanh, làm cho mực nước dâng nhanh hơn và nguy hiểm hơn bao giờ hết.
Chúng ta có thể chia lũ quét thành 3 loại như sau:
- Lũ quét gâу ra do mưa địa phương, tập trung lớn ở các lưu vực tự nhiên hầu như chưɑ chịu tác động của con người.
- Lũ quét gâу ra do mưa lớn trên các lưu vực đã chịu những tác động mạnh củɑ các hoạt động kinh tế, sản xuất của con người làm mất ổn định hɑy phá vỡ cân bằng sinh thái của lưu vực như thɑy đổi lớp phủ, chế độ dòng chảy, lượng trữ nước hɑy các đặc tính lưu vực….
- Lũ quét gâу ra do tháo, vỡ bất ngờ một lượng nước tích do vỡ đậρ chắn hay các đập giữ nước, các đậρ băng, đập thủy điện…
Lũ ống và lũ quét khác nhau thế nào?
Lũ ống và lũ quét thường bị nhầm lẫn với nhau vì đều là lũ và có một số đặc điểm tương đồng, tuy nhiên đâu lại là hai loại lũ riêng biệt và có một số điểm khác biệt như sau:
Lũ quét thường xảy ra trên các con sông nhỏ hoặc ở miền núi sau những trận mưa lớn, cây cối bị phá hủy, đất đã không còn khả năng giữ nước. Lũ quét diễn ra trong một thời gian ngắn, dòng nước chảy với tốc độ cực lớn, có thể cuốn theo mọi thứ nơi dòng chảy đi qua. Có thể xảy ra khi vỡ hồ, đập.
Bên cạnh đó, lũ ống lại thường xảy ra ở nơi có địa hình đồi núi đan xen và kéo dài. Tuy nhiên, lũ quét hình thành sau mưa, lượng nước đổ từ thượng nguồn xuống khiến điểm co thắt không tiêu nước kịp, dẫn đến nước dâng nhanh ở phía trên và tạo dòng nước chảy xiết ở phía dưới eo co thắt sẽ sinh ra lũ ống.
Tác hại mà lũ ống, lũ quét gây ra ở nước ta
Đến mùa mưa lũ, trên báo chí, mạng xã hội lại tràn ngập những con số xót lòng về số người chết, mất tích về số phận con người sau cơn lũ dữ đi qua, mà những hình ảnh, clip về sức công phá của cơn lũ đã gây ra ấn tượng khủng khiếp cho nhiều người. Chỉ trong tích tắc, nhà cửa, cầu cống, đường sá, trường học cùng nhiều tài sản mà nhiều gia đình chắt chiu tích góp cả đời trong phút chốc đã bị lũ cuốn trôi.
Ở nước ta, trong nhiều năm trở lại đây, người dân các tỉnh miền núi phía Bắc liên tục phải hứng chịu của những trận lũ ống, lũ quét. Lũ ống, lũ quét thường gây sạt lở đất, lở núi và gây hậu quả khó lường.
Ở các tỉnh miền núi phía Bắc nước ta, đặc biệt là ở những vùng có độ dốc lớn, sông suối hẹp, người dân thường bám theo các con suối nhỏ để sinh sống, hậu quả do lũ quét gây ra sẽ càng nghiêm trọng hơn. Còn nhớ, trận lũ quét xảy ra vào tháng 8 năm 2008 đã xóa sổ hoàn toàn một ngôi làng ở thôn Tùng Chỉn, Trịnh Tường, Bát Xát, tỉnh Lào Cai làm 19 người dân thiệt mạng.
Không riêng ở các tỉnh miền núi phía Bắc, ở miền Trung, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ, lũ ống, lũ quét cũng diễn ra rất bất thường, gây thiệt hại nặng nề về người, nhà cửa của người dân. Một khi rừng, lá chắn sống còn của thiên nhiên bị con người rút ruột, tàn phá thì những cơn cuồng nộ của thiên nhiên sẽ là hậu quả nhãn tiền.
Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn gần đây nhất cho thấy, cả nước hiện chỉ có hơn 14.377.680 ha rừng, trong đó rừng tự nhiên hơn 10.242.140 ha, rừng trồng hơn 4.135.500 ha. Nhưng ai cũng biết rất rõ là diện tích rừng tự nhiên đang ngày càng suy giảm và chất lượng rừng thấp cũng ở mức đáng báo động. Thực tế, diện tích rừng trồng không tăng tương ứng để bù lại, cả về diện tích lẫn chất lượng che phủ.
Người dân phá rừng làm nương rẫy, lâm tặc thì hủy hoại rừng lấy gỗ quý. Phát triển thủy điện tùy tiện cũng gây ra những hệ lụy nặng nề cho người dân vùng hạ lưu.
Lũ quét, lũ ống sạt lở đất không còn là lời cảnh báo nữa, mà là sự nổi giận của thiên nhiên và con người đã và đang phải gánh chịu thảm họa. Những trận lũ quét, lũ ống xảy ra trong những năm nay, có ai dám chắc, năm sau và nhiều năm về sau nữa sẽ không lập thêm kỷ lục mới?
Bài viết trên là những thông tin về lũ ống, lũ quét, hy vọng qua bài viết các bạn đã biết được lũ ống là gì? Lũ quét là gì? Lũ ống, lũ quét khác nhau như thế nào? Bên cạnh đó mong rằng bạn độc có cái nhìn sâu sắc về những thiệt hại mà lũ ống, lũ quét gây ra, thấy được tầm quan trọng của việc ngăn chặn phá rừng, trồng rừng.
