Kính lúp là một trong những dụng cụ được sử dụng khá phổ biến trong các phòng thí nghiệm. Loại kính này hỗ trợ công tác kiểm tra và sửa chữa các vật dụng, chi tiết có kích thước nhỏ khó nhìn được rõ ràng bằng mắt thường.
Vậy kính lúp là gì? Kính lúp là thấu kính gì? Số bội giác của kính lúp như thế nào? Cấu tạo kính lúp ra sao? Kính lúp dùng để làm gì?…. Cùng tìm hiểu chi tiết về kính lúp trong bài viết dưới đây của mayruaxegiadinh.com.vn nhé!
Contents
Kính lúp là gì?
Kính lúp đã bắt đầu xuất hiện từ thời văn minh cổ đại châu Âu Minos. Kính lúp là một dạng đơn giản của kính hiển vi có chức năng tương tự như một dụng cụ quang học để bổ trợ cho mắt có thể dễ dàng quan sát các vật nhỏ.
Chúng ta có thể bắt gặp kính lúp phổ biến trong các phòng thí nghiệm vật lý từ phạm vi trường học đến các trung tâm hay viện nghiên cứu,… và thậm chí là dễ dàng nhìn thấy chúng trong cuộc sống hàng ngày.
Đặc điểm của kính lúp
Kính lúp là thấu kính gì? Cấu tạo kính lúp là một thấu kính hội tụ hoặc hệ ghép tương đương với thấu kính hội tụ nhưng nó có đặc điểm tiêu cự nhỏ, có khung bảo vệ bên ngoài cùng tay cầm, có chức năng khuếch đại hình ảnh.
Khung bảo vệ của kính lúp được làm từ nhiều loại chất liệu khác nhau, loại nào càng cứng thì càng tốt. Một chiếc kính lúp có đường kính thông thường từ vài cm đến vài chục cm. Mặt kính dùng để quan sát được gọi là bộ phận thị kính.
Kính lúp hoạt động theo nguyên lý tạo ra ảo ảnh ở phía sau kính, cùng phía với vật thể cần được thực hiện phóng đại. Người dùng nên lưu ý đặt kính đủ gần so với vật thể sao cho khoảng cách giữa kính và vật nhỏ hơn tiêu cự của kính để có thể quan sát được một cách tốt nhất.
Để nắm rõ được lý do tại sao kính lúp có thể phóng đại được hình ảnh của một vật, cùng tìm hiểu một số những khái niệm liên quan sau:
- Quang tâm: Điểm chính giữa của thấu kính hội tụ chính là quang tâm. Nó được tính là điểm cố định của thấu kính.
- Tiêu điểm: Là nơi mà ánh sáng từ vật đi qua kính và hội tụ lại.
- Tiêu cự: Khoảng cách từ quang tâm đến tiêu điểm được gọi là tiêu cự.
Quá trình tạo ảnh của kính lúp
Hình ảnh của vật khi đi qua kính lúp là khi các bước sóng ánh sáng được hội tụ lại tại chính tiêu điểm của thấu kính hội tụ rồi truyền lại tới mắt chúng ta. Tuy nhiên hình ảnh được truyền tới mắt của người quan sát không phải là hình ảnh thật của vật mà thực chất chỉ là ảnh ảo, được tạo nên sau kính lúp. Ảo ảnh này sẽ được hứng lại trong khoảng tiêu cự trước mắt để người dùng quan sát được chúng.
Số bội giác của kính lúp là gì?
Số bội giác của kính lúp là một chỉ số không thể thiếu để có thể xác định được độ phóng đại của kính. Nó cho biết ảnh mà mắt thu được khi dùng kính lớn gấp bao nhiêu lần so với ảnh mà mắt ta đã thu được khi quan sát trực tiếp vật mà không dùng đến kính.
Đơn giản hơn thì số bội giác còn được hiểu chính là độ phóng đại của vật đó qua thấu kính. Mỗi một chiếc kính lúp ddeuf có một số bội giác riêng và thường được ký hiệu là G và được ghi ngay trên vành kính bằng các con số như: 2x, 3x, 5x,….
Hiện nay, loại kính lúp được lựa chọn sử dụng nhiều nhất đó là kính lúp loại có tay cầm. Tùy vào cách chế tạo mà các loại kính lúp sẽ có độ phóng đại là không giống nhau như: 5x, 8x, 10x, 15x,… Thông thường thì đối với hai thấu kính lớn và nhỏ sẽ có độ phóng đại tương ứng lần lượt là 3 và 45 lần.
Kính lúp được xem là một trong những sản phẩm rất tiện dụng, bạn có thể dễ dàng bỏ túi mang theo bên người bởi thiết kế của nó nhỏ gọn nên có thể mang ra sử dụng bất cứ khi nào cần.
Một số loại kính lúp có thể gấp lại được khi không sử dụng như các loại có tấm kính bảo vệ. Điều này sẽ giúp tránh được các tác động đến kính có thể làm cho kính bị xây xước phần mặt. Một số kính lúp được chế tạo giảm độ dày xuống như thấu kính Fresnel tương tự như một miếng thẻ, được gọi là thẻ lúp.
Kính lúp dùng để làm gì?
Kính lúp có công dụng rất đa dạng. Có những công dụng chắc hẳn nhiều người đều đã quen thuộc tuy nhiên còn có nhiều công dụng có lẽ bạn chỉ mới được nghe lần đầu tiên. Vì thế hãy đọc tiếp phần tiếp theo để có thể xem rằng liệu bạn đã biết được bao nhiêu trong số các công dụng mà chúng tôi liệt kê dưới đây nhé.
Một số công dụng chính của kính lúp bao gồm như sau:
- Sử dụng để quan sát những vật có kích thước nhỏ, đặc trưng nhất là để đọc chữ. Với công dụng này kính lúp thường được sử dụng phổ biến bên trong nhà trường, tại các phòng thí nghiệm hoặc tại các nhà máy sản xuất.
- Sử dụng nhiều trong ngành công an để điều tra tội phạm. Thông thường tổ giám định có thể sử dụng kính lúp để điều tra tỉ mỉ hơn các dấu vết nhỏ nhất để có thể đoán được ra các đặc điểm của hung thủ.
- Sử dụng kính lúp để kiểm tra chi tiết sản phẩm được dùng trong ngành cơ khí như: ren bulong hay đai ốc,…
- Sử dụng kính lúp để kiểm tra những bo mạch điện tử trong quá trình sửa chữa các linh kiện điện tử.
- Sử dụng kính lúp trong khảo cổ học để nghiên cứu những loại đồ cổ.
- Sử dụng kính lúp để nghiên cứu trong lĩnh vực in ấn.
- Sử dụng kính lúp trong những nơi làm về dệt may để kiểm tra cấu trúc của các sợi vải.
- Sử dụng kính lúp để làm việc trong các cơ sở y tế, làm đẹp hay nha khoa,… Bạn có thể dễ dàng bắt gặp các loại kính lúp này trong các phòng khám hay các thẩm mỹ viện.
- Sử dụng kính lúp để dễ dàng quan sát hỗ trợ việc sửa chữa các loại đồng hồ, máy ảnh.
- Sử dụng kính lúp trong các tiệm vàng, bạc để kiểm tra các viên đá quý.
- Sử dụng kính lúp cho các kỹ sư sinh học để nghiên cứu thực vật.
Tìm hiểu về một số loại kính lúp phổ biến hiện nay
Kính lúp cầm tay
Loại kính này có thiết kế có đèn hoặc không có đèn, khá đơn giản, nhỏ gọn và có tay cầm.
Kính lúp đội đầu
Loại kính này là loại kính có nhiều mắt kính với độ phóng đại là khác nhau giúp người dùng rảnh tay hơn khi làm việc với nó. Ngoài ra, bạn có thể ghép được các mắt kính với nhau nếu muốn tăng độ phóng đại của kính.
Kính lúp đeo mắt có đèn
Người dùng có thể lựa chọn để dùng loại kính lúp đeo 2 mắt hoặc 1 mắt tùy theo nhu cầu sử dụng. Loại kính lúp này sở hữu đặc điểm nổi bật đó chính là có thể bổ sung thêm ánh sáng khi người dùng cần để sử dụng.
Kính lúp đọc sách, báo
Loại kính lúp dùng để đọc sách, báo này thường thích hợp cho người già, những người lớn tuổi có thị lực kém.
Kính lúp sửa chữa
Loại kính lúp này thường được sử dụng để soi bo mạch, các linh kiện điện tử, sửa các các thiết bị điện tử, điện thoại, đồng hồ,…
Kính lúp soi vải
Loại kính lúp này dùng để soi các sợi vải kết hợp cùng thước chia giúp đếm được mật độ của sợi vải.
Kính lúp soi kim cương
Loại kính lúp soi kim cương được sử dụng với mục chính là soi vàng bạc, kim cương hoặc đá quý.
Kính lúp để bàn – kẹp bàn
Loại kính lúp này thường có thiết kế tích hợp với đèn neon. Loại đèn này có ánh sáng dịu nhẹ vì thế không gây tổn thương cho da hoặc gây ra các cảm giác khó chịu cho mắt. Nó thường được cố định bằng kẹp vít hoặc bằng ê tô.
Hướng dẫn cách để quan sát một vật nhỏ qua kính lúp
Khi cần quan sát một vật nhỏ qua kính lúp ta cần phải lưu ý:
- Đặt vật cần quan sát nằm trong khoảng tiêu cự của thấu kính sao cho ảnh ảo thu được lớn hơn kích thước thực tế của vật.
- Ảnh nằm trong khoảng mà mắt có thể nhìn rõ được vật.
Một số bài tập về kính lúp
Câu 1 (SGK Vật Lý 9 Tr 133): Số bội giác của kính lúp càng lớn thì tiêu cự của thấu kính càng dài hay càng ngắn?
Lời giải:
Số bội giác của kính lúp được tính theo công thức sau:
G = 25 / f (f được tính bằng đơn vị cm).
=> f tỷ lệ nghịch với G có nghĩa là tiêu cự của thấu kính tỷ lệ nghịch với số bội giác của kính lúp.
Do đó, số bội giác của kính lúp càng lớn thì tiêu cự của thấu kính càng ngắn và ngược lại.
Câu 2 (SGK Vật Lý 9 Tr 133): Cho biết số bội giác của kính lúp là 1,5x. Hãy xác định tiêu cự dài nhất của kính lúp tương ứng.
Lời giải:
Theo công thức tính số bội giác của kính lúp, ta có tiêu cự dài nhất tương ứng với số bội giác của kính lúp là 1,5x là:
f = 25 / G = 25 / 1,5 ≈ 16,7 (cm)
Câu 3 (SGK Vật Lý 9 Tr 134): Một vật nhỏ qua kính lúp sẽ có ảnh ảo hay ảnh thật? Ảnh thu được đó to hay nhỏ hơn so với vật thực tế?
Lời giải:
Một vật nhỏ qua kính lúp sẽ có ảnh ảo và nó hơn kích thước thực tế của vật.
Câu 4 (SGK Vật Lý 9 Tr 134): Ta phải đặt vật trong khoảng cách nào trước kính để thu được ảnh như ở C3?
Lời giải:
Để có được ảnh như ở C3 thì ta cần phải đặt vật nằm trong khoảng tiêu cự của kính lúp (cách kính lúp một khoảng bằng tiêu cực của kính hoặc nhỏ hơn).
Câu 5 (SGK Vật Lý 9 Tr 134): Hãy liệt kê một số trường hợp xuất hiện trong thực tế đời sống và sản xuất cần sử dụng đến kính lúp.
Lời giải:
Một số những trường hợp cần sử dụng đến kính lúp trong thực tiễn như sau:
- Đọc những văn bản chữ viết nhỏ: sách, báo,….
- Quan sát các chi tiết nhỏ của con vật hoặc thực vật. Ví dụ: quan sát các bộ phận của con kiến, con ong, con muỗi hay các vân trên lá cây,….
- Quan sát các chi tiết nhỏ của một số đồ vật như: đồng hồ, mạch điện tử của tivi hay máy thu thanh,….
Lời Kết
Trên đây là những thông tin liên quan đến kính lúp mà mayruaxegiadinh.com.vn đã vừa chia sẻ đến bạn đọc. Hy vọng bài viết hữu ích giúp bạn hiểu kính lúp là gì cũng như đặc điểm và ứng dụng của loại kính này.
Cảm ơn bạn đã dành thời gian cho bài viết và đừng quên truy cập website của chúng tôi thường xuyên để cập nhật nhanh những thông tin, kiến thức bổ ích bạn nhé!
