Ai trong chúng ta có lẽ đều biết một tấm bản đồ có hình dáng ra sao, tuy nhiên không phải ai cũng có thể hiểu rõ về bản chất và cách tính tỉ lệ bản đồ. Cùng chúng tôi tìm hiểu trong bài viết dưới đây để hiểu rõ tỉ lệ bản đồ là gì? Có mấy loại tỉ lệ bản đồ thường dùng cũng như cách tính toán chúng như thế nào nhé!
Contents
Tỉ lệ bản đồ là gì?
Tỉ lệ bản đồ là tỉ số giữa một khoảng cách trên bản đồ và khoảng cách tương ứng ngoài thực địa. Tỉ số này cho biết mức độ thu nhỏ của khoảng cách được sẽ trên bản đồ so với khoảng cách thực tế trên thực địa. Người ta thường dùng tỉ lệ số và tỉ lệ thước để thể hiện tỉ lệ bản đồ.
Ý nghĩa của tỉ lệ bản đồ là gì?
Mỗi một bản đồ đều sẽ có chi tiết ghi tỉ lệ ở phía dưới hoặc ở phía góc của nó. Dựa vào tỉ lệ bản đồ mà chúng ta có thể biết được các khoảng cách trên bản đồ so với kích thước thực của chúng trên thực địa đã thu nhỏ bao nhiêu lần
Tỉ lệ bản đồ có mấy loại?
Có mấy loại tỉ lệ bản đồ thường dùng? Thông thường, người ta sẽ sử dụng tỉ lệ thước hoặc tỉ lệ số để biểu thị tỉ lệ của bản đồ.
Tỉ lệ số
Tỉ lệ số biểu thị dưới dạng số thập phân với phần tử luôn là con số 1 và mẫu số thường là dưới dạng 1000, 10.000 hoặc 100.000. Trong đó, mẫu số càng lớn đồng nghĩa với khoảng cách thực địa càng rộng.
Ví dụ: Nếu trên tấm bản đồ có ghi tỉ lệ là 1/10.000, nghĩa là tương ứng với 1cm trên bản đồ là 10.000 cm ở ngoài thực địa.
Tỉ lệ thước
Tỉ lệ thước biểu thị dưới dạng đã được tính sẵn về thước đo. Mỗi đoạn sẽ tương ứng với một độ dài thực địa tương ứng.
Ví dụ: Nếu trên bản đồ có ghi mỗi đoạn là 1cm, nghĩa là tương ứng với thực địa là 10km hoặc 100km tùy theo bản đồ.
Tuy nhiên, ở các loại bản đồ có tỉ lệ càng nhỏ thì sẽ không thể hiện được nhiều nội dung như ở bản đồ có tỉ lệ lớn. Trong kho bản đồ, tỉ lệ càng lớn thì nội dung thì nội dung được hiển thị càng được cụ thể, chi tiết hơn nên thường được in trên khổ lớn để mọi người có thể dễ dàng quan sát và sử dụng.
Hướng dẫn cách tính tỉ lệ bản đồ
Sau khi hiểu được bản chất của tỉ lệ bản đồ là gì và các loại tỉ lệ bản đồ thì cách tính chúng sẽ vô cùng đơn giản. Để giúp bạn hiểu rõ hơn về cách tính tỉ lệ bản đồ, dưới đây chúng tôi sẽ đưa ra một số ví dụ:
Ví dụ 1: Tính khoảng cách chim bay từ bưu điện trung tâm thành phố Hồ Chí Minh đến công viên Gia định dựa theo bản đồ có tỉ lệ là 2cm = 10km
Cách tính như sau:
Từ bản đồ, ta dùng thước đo khoảng cách giữa 2 nơi là trung tâm phố Hồ Chí Minh và công viên Gia Định xem là bao nhiêu. Ví dụ khoảng cách trên bản đồ là 7,5cm thì khoảng cách thực tế sẽ là: 10 x 7,5 : 2 = 37,5km.
Ví dụ 2: Tính khoảng cách từ khách sạn Hải Tú đến khách sạn Hương Biển có tỉ lệ ghi trên góc bản đồ là 1:7500.
Cách tính như sau:
Từ bản đồ, ta dùng thước để đo khoảng cách ở hai vị trí là khách sạn Hải Tú và khách sạn Hương Biển xem là bao nhiêu. Chẳng hạn khoảng cách trên bản đồ là 5,5cm thì khoảng cách thực tế là: 7500 x 5,5 = 41.250cm.
Hay nói chính xác hơn thì khoảng cách từ khách sạn Hải Tú tới khách sạn Hương Biển là 4,125km.
Tỉ lệ bản đồ và ứng dụng đối với đời sống
Bản đồ là một phần không thể bỏ qua trong đời sống xã hội của con người. Nhờ có bản đồ mà chúng ta có thể xem đường đi, khám phá địa hình và ứng dụng trong quốc phòng, quân sự, xây dựng,….
Tỉ lệ bản đồ có một số ứng dụng thiết thực có thể kể đến như sau:
Tỉ lệ bản đồ trong quân sự
Một trong các ứng dụng được sử dụng phổ biến hiện nay của tỉ lệ bản đồ là về lĩnh vực quân sự. Trong mỗi cuộc chiến, việc sử dụng bản đồ với tỉ lệ thích hợp sẽ giúp ích rất nhiều trong việc đưa ra các chiến thuật hợp lý. Nhờ có bản đồ mà việc xác định địa hình về độ cao, độ dốc hay sự gồ ghề trở nên dễ dàng hơn.
Tỉ lệ bản đồ trong kiến trúc xây dựng
Trong các công trình xây dựng có quy mô từ nhỏ đến lớn thì bản đồ là một vật dụng không thể thiếu. Có rất nhiều nội dung trong công trình cần sử dụng tới tỉ lệ bản đồ như: Tường dày bao nhiêu, các chi tiết được lắp đặt ở vị trí ra sao, mỗi phòng rộng bao nhiêu,….
Có thể khẳng định bản đồ là một công cụ đắc lực hỗ trợ mọi người làm việc chủ động và ăn ý với nhau hơn mà không cần phải giải thích hay hướng dẫn quá nhiều. Chỉ cần nhìn vào tỉ lệ bản đồ, chúng ta sẽ dễ dàng trong việc xác định được kích thước thực tế, từ đó giúp cho việc xây dựng được thuận tiện hơn.
Tỉ lệ bản đồ trong xem đường đi
Những người thích khám phá những vùng đất mới hay người yêu thích phượt thì bản đồ với tỷ lệ thu nhỏ là điều vô cùng cần thiết không thể bỏ qua trong mỗi chuyến đi để giúp họ tìm được đường đi. Điều này còn mang lại nhiều lợi ích chẳng hạn như không may có sự cố bất ngờ hoặc đi nhầm đường thì nhờ vào việc xem bản đồ có thể xác định được phương hướng chính xác.
Do đó, ứng dụng tỉ lệ bản đồ có ảnh hưởng rất lớn đối với đời sống con người trong việc xác định được đường đi.
Như vậy, trên đây chúng ta đã vừa tìm hiểu về tỉ lệ bản đồ là gì, có mấy loại tỉ lệ bản đồ, ứng dụng của tỉ lệ bản đồ đối với đời sống con người cũng như cách tính tỉ lệ bản đồ như thế nào. mayruaxegiadinh.com.vn hi vọng những chia sẻ này sẽ giúp các bạn hiểu hơn về tỉ lệ bản đồ để ứng dụng những lợi ích thiết thực của nó vào trong cuộc sống hàng ngày.
