Thế giới quan là gì? Là sự hòa nhập giữa tri thức và niềm tin? Cùng tìm hiểu phần kiến thức về thế giới quan ngay trong bài viết dưới đây nhé!
Contents
Khái niệm thế giới quan là gì?
Mối quan hệ với thế giới xung quanh là điều kiện cần để con người có thể tồn tại được trên Trái Đất, nghĩa là phải thích nghi với thế giới tự nhiên. Tuy nhiên cũng có một quan điểm khác được đưa ra rằng con người luôn biết tìm cách biến đổi thế giới để phù hợp với nhu cầu sống của mình thay vì thích nghi dạng thụ động như ở động vật.
Minh chứng cho quan điểm về sự tác động của con người lên thế giới này đó là: con người biết xây nhà để tránh nắng mưa, thú dữ, phát minh ra công cụ lao động hay tạo ra lửa để sưởi ấm,….
Trong suốt quá trình sinh sống, cải tạo và tìm hiểu thì xuất hiện hàng loạt câu hỏi là những thắc mắc từ chính họ như là thế giới xung quanh ta là gì? Nó được xuất phát ban đầu ra sao? Hay con người được sinh ra như thế nào? Thế giới xung quanh và con người có mối liên hệ gì với nhau?…
Việc đi tìm những câu trả lời, giải đáp cho những thắc mắc đó đã giúp con người thống nhất được quan niệm về thế giới và đó chính là thế giới quan.
Thế giới quan tiếng anh là Worldview được định nghĩa là một hệ thống gồm những quan niệm, những quan điểm của con người nhận định về thế giới xung quanh và về chính vị trí của họ trong thế giới đó,… để giải đáp được những vấn đề về mục đích cũng như ý nghĩa của cuộc sống con người.
Trong thế giới quan luôn tồn tại hai yếu tố niềm tin và tri thức mang mối liên hệ hòa nhập với nhau và cơ sở trực tiếp để hình thành lên thế giới quan chính là tri thức. Tuy nhiên khi mà tri thức đã trở thành niềm tin định hướng cho các hoạt động của con người thì nó mới gia nhập được vào thế giới quan.
Hiện thực khách quan là gì?
Hiện thực khách quan là một khái niệm dùng để chỉ các hiện tượng, sự vật tồn tại độc lập với ý thức của con người. Còn những gì đang tồn tại chủ quan trong ý thức của con người bao gồm cả những sự vật, hiện tượng vật chất đang tồn tại một cách khách quan trong thực tế chính là hiện thực.
Thế giới quan khoa học là gì?
Thế giới quan khoa học không trực tiếp hay gián tiếp nằm trong tất cả tư duy, cảm quan và xử thế của con người mà là một thế giới khách quan, hiện hữu độc lập với con người đồng thời biến đổi chuyển theo quy luật nhân quả mà con người không có đủ năng lực để có thể hiểu được.
Thế giới quan khoa học được hình thành bởi nhiều yếu tố mà các yếu tố này đều thuộc về ý thức xã hội bao gồm: Quan điểm triết học, quan điểm khoa học liên quan đến chính trị, đạo đức và thẩm mỹ,…; quan điểm tôn giáo gồm những sản phẩm của tiềm thức mô tả kiến thức bằng trực giác cảm nhận; nguyên tắc về tiêu chuẩn đạo đức và cả những quan điểm thẩm mỹ quy định mục tiêu và kết quả của hoạt động,….
Nguồn gốc của thế giới quan
Có thể thấy cuộc sống của con người chính là nguồn gốc cho sự ra đời của thế giới quan. Một thế giới quan nhất định sẽ ảnh hưởng, chi phối lên tất cả những hoạt động của con người.
Thế giới quan được cấu thành bởi các yếu tố chính như là lý trí, niềm tin, tình cảm và cả tri thức. Tất cả những yếu tố này có khả năng chi phối đến cả nhận thức lẫn hành động thực tiễn của con người thông qua việc liên kết với nhau thành một thể thống nhất để thực hiện sự chi phối đó.
Phân loại thế giới quan
Theo giáo trình Mác – Lênin (thế giới quan và phương pháp luận triết học) giải đáp khái niệm thế giới quan là gì và dựa vào quá trình phát triển để chia thế giới quan thành 3 loại hình cơ bản gồm: Thế giới quan huyền thoại, thế giới quan tôn giáo và cuối cùng là thế giới quan triết học.
Thế giới quan huyền thoại
Thế giới quan huyền thoại là một phương thức của người nguyên thủy cảm nhận về thế giới xung quanh họ. Ở thời kỳ này thì quan niệm về thế giới được thể hiện thông qua các yếu tố về cảm xúc, tri thức, lý trí và tín ngưỡng , cái thật và cái ảo, hiện thực và tưởng tượng, cái thần với cái người,… được hòa quyện với nhau bên trong tiềm thức của con người.
Thế giới quan tôn giáo
Trong thế giới quan tôn giáo, yếu tố đóng vai trò chủ yếu chính là niềm tin và khi đó thì tín ngưỡng sẽ vượt trên lý trí hay cái ảo vượt trội hơn cái thực và cái thần sẽ lấn át cái người.
Thế giới quan triết học
Khi trình độ tư duy và thực tiễn của con người có bước phát triển cao hơn so với thế giới quan huyền thoại và thế giới quan tôn giáo là điều kiện để Thế giới quan triết học ra đời, đồng thời làm cho tính tích cực xuất hiện trong tư duy của con người có bước chuyển về chất.
Hệ thống lý luận, khái niệm, phạm trù hay quy luật,… chính là các yếu tố chủ chốt để xây dựng lên thế giới quan triết học. Ngoài ra, đây là một loại thế giới quan nỗ lực tìm cách giải thích, chứng minh về tính đúng đắn của các quan điểm của con người về thế giới bằng lý luận, logic thay vì đơn giản chỉ nói lên các quan điểm đó của con người như ở 2 loại thế giới quan còn lại.
Vai trò của thế giới quan trong cuộc sống
Trong cuộc sống của con người và xã hội loài người có thể thấy rằng thế giới quan đóng vai trò đặc biệt quan trọng.
Đầu tiên phải kể đến tính định hướng của thế giới quan tác động đến toàn bộ cuộc sống của con người từ thực tiễn cho đến các hoạt động nhận thức thế giới cũng như tự nhận thức bản thân, xác định được lý tưởng sống cũng như nếp sống của bản thân.
Con người – nhân tố chính trong thế giới loài người cần phải nhận thức về thế giới cũng như nhận thức về chính bản thân mình. Nhờ mối liên kết chung giữa con người với thế giới giúp chúng ta định hướng được về những lý tưởng sống cũng như phương pháp hoạt động cụ thể thông qua các mục tiêu.
Ngoài ra, trong quá trình con người tiếp tục nhận thức về thế giới thì thế giới quan là một nhân tố định hướng không thể bỏ qua. Nó được ví như một “thấu kính” mà qua đó con người có thể tự xem xét chính bản thân mình cũng như nhìn nhận thế giới xung quanh để xác định mục đích cho bản thân mình, ý nghĩa cuộc sống để có thể lựa chọn được cách thức hoạt động phù hợp với mục đích đó.
Tóm lại, tiền đề để xác lập nhân sinh quan tích cực chính là một thế giới quan đúng đắn và sự trưởng thành của mỗi cá nhân cũng như của mỗi cộng đồng xã hội nhất định không thể bỏ qua tiêu chí về trình độ phát triển của thế giới quan.
Hạt nhân của thế giới quan
Có thể nói hạt nhân lý luận của thế giới quan là triết học, đóng vai trò như những bậc thang trong quá trình nhận thức thế giới thông qua việc diễn tả quan niệm của con người dưới dạng hệ thống các phạm trù hay là các quy luật. Do đó, trong quá trình hình thành và phát triển của thế giới quan thì triết học được coi như một trình độ tự giác vậy.
Ngoài ra, triết học giữa vai trò định hướng cho quá trình củng cố và phát triển thế giới quan của mỗi cá nhân, mỗi cộng đồng trong lịch sử khi mà thế giới quan được hình thành từ toàn bộ tri thức và kinh nghiệm sống của con người.
Lời kết
Xã hội càng phát triển càng cho thấy vai trò thế giới quan ngày càng quan trọng đặc biệt trong việc hình thành nhân cách con người theo xu hướng toàn diện. Với những thông tin vừa chia sẻ trên đây, mayruaxegiadinh.com.vn hy vọng quý bạn đọc đã phần nào nắm được nội dung thế giới quan là gì? cũng như vai trò, ý nghĩa của thế giới quan đối với cuộc sống của mỗi chúng ta.
Hãy để lại lời nhắn nếu bạn còn bất cứ câu hỏi hay thắc mắc nào về phần kiến thức này nhé! Chúng tôi sẽ hỗ trợ bạn trong thời gian sớm nhất.
