Cảm ứng ở thực vật là phản ứng của một số loài thực vật đối với các kích thích trong quá trình sinh trưởng và phát triển. Cảm ứng ở thực vật có 2 hình thức là hướng động và ứng động. Bài viết này, mayruaxegiadinh.com.vn sẽ giúp bạn phân biệt hướng động và ứng động để hiểu rõ về phần kiến thức cảm ứng ở thực vật.
Contents
Phân biệt hướng động và ứng động ở thực vật
Cảm ứng ở thực vật là các phản ứng đối với những kích thích tới thực vật thông qua các vận động của các cơ quan. Những phản ứng và vận động trong cảm ứng thực vật là phản ứng diễn ra chậm rãi, khó nhận thấy và hình thức phản ứng trên thực vật cũng kém đa dạng.
Cảm ứng ở thực vật gồm cảm ứng hướng động theo và ứng động hay còn được gọi là vận động định hướng và vận động cảm ứng. Để phân biệt ứng động và hướng động, dưới đây chúng tôi sẽ phân tích riêng từng loại cảm ứng để các bạn dễ hiểu hơn nhé.
Hướng động
- Khái niệm hướng động là gì?
Hướng động hay vận động định hướng là vận động của các cơ quan vận động sinh trưởng của thực vật đối với kích thích từ một hướng xác định. Từ các hướng của các tác nhân kích thích có thể xác định được hướng của phản ứng. Cơ chế hoạt động của hướng động diễn ra khi tốc độ sinh trưởng tại 2 phía của cơ quan tiếp nhận kích thích không đều nhau.
Thông thường, hướng động gồm có 2 loại chính là hướng động âm và hướng động dương. Cụ thể:
- Hướng động dương: Đây là hình thức vận động sinh trưởng hướng tới nguồn kích thích. Các tế bào ở phía không được kích thích phân chia và sinh trưởng nhanh hơn so với các tế bào ở phía có kích thích.
- Hướng động âm: Là hình thức vận động của thực vật tránh xa nguồn kích thích. Các tế bào ở phía được kích thích phân chia và sinh trưởng nhanh hơn phía không có kích thích.
- Các hình thức hướng động ở thực vật
Hướng động ở thực vật gồm các hình thức sau:
- Hướng sáng: Thân, cành hướng sáng dương và rễ hướng sáng âm. Đây là phản ứng sinh trưởng của thực vật nhằm đáp ứng lại tác động của ánh sáng.
- Hướng trọng lực: Rễ hướng trọng lực dương và thân, cành hướng trọng lực âm. Đây là phản ứng sinh trưởng của thực vật để đáp ứng lại tác động của trọng lực.
- Hướng hóa: Rễ cây tránh nơi có hóa chất độc hại với nó và đồng thời hướng về nơi có nguồn dinh dưỡng thích hợp, cần thiết cho sự sinh trưởng và phát triển của nó. Phản ứng sinh trưởng của thực vật để đáp lại tác động của hóa chất.
- Hướng nước: Là phản ứng sinh trưởng của thực vật hướng đến nguồn nước.
- Hướng tiếp xúc: Phản ứng sinh trưởng của thực vật để đáp ứng lại tác động tới bộ phận của cây với sự tiếp xúc.
- Vai trò của hướng động thực vật là gì?
Hướng động giúp thực vật thích ứng được với những biến động của điều kiện môi trường để tồn tại và phát triển. Đồng thời giúp cây tránh xa những tác nhân không thuận lợi của môi trường, sinh trưởng hướng tới các tác nhân môi trường thuận lợi.
Ứng động
- Khái niệm ứng động là gì?
Ứng động ở thực vật chính là vận động phản ứng của cây trước các tác nhân kích thích tác động từ nhiều phía của môi trường (không xác định hướng).
- Các hình thức ứng động ở thực vật
Ứng động ở thực vật bao gồm: Ứng động sinh trưởng và Ứng động không sinh trưởng. Cụ thể:
- Ứng động sinh trưởng: Là vận động cảm ứng của các tế bào tại 2 phía đối diện nhau của một cơ quan nào đó có tốc độ trưởng thành khác nhau (chẳng hạn như lá, cánh hoa,…) do tác động của những kích thích không định hướng của điều kiện ngoại cảnh. Ví dụ: hiện tượng nở hoa của tulip, bồ công anh, nghệ tây,….
- Ứng động không sinh trưởng: Đây là kiểu ứng động không có sự sinh trưởng dãn dài của các tế bào thực vật. Ví dụ như: vận động bắt mồi ở cây nắp ấm hay hiện tượng cụp lá ở cây trinh nữ,….
Ứng động không sinh trưởng bao gồm: Ứng động tiếp xúc, ứng hóa ứng động và ứng động sức trương.
- Vai trò của hướng động thực vật là gì?
Ứng động giúp thực vật tồn tại và phát triển, thích nghi được với đa dạng sự biến đổi của môi trường.
-
So sánh ứng động và hướng động ở thực vật
Ứng động và hướng động giống nhau ở điểm nào?
Hai hình thức cảm ứng ở thực vật gồm: Ứng động và hướng động đều có một số điểm giống nhau như:
- Cả ứng động và hướng động đều chịu những kích thích đến từ môi trường, chịu ảnh hưởng và điều khiển bởi hormone sinh trưởng của loài.
- Cả 2 đều giúp thực vật thích nghi tốt hơn với môi trường sống hiện tại.
- Cả 2 đều liên quan mật thiết với sự sinh trưởng không đồng đều của 2 phía đối diện.
Điểm khác nhau giữa ứng động và hướng động ở thực vật
Sau đây là một số điểm khác biệt nhất khi so sánh hướng động và ứng động:
| Điểm phân biệt | Hướng động | Ứng động |
| Định nghĩa | Là hình thức phản ứng của bộ phận trên thực vật theo những tác nhân bên ngoài. | Là hình thức phản ứng của thực vật trước một tác nhân bên ngoài. |
| Hướng kích thích | Biến đổi theo hướng xác định. | Biến đổi theo hướng vô định, không xác định. |
| Tốc độ phản ứng | Phản ứng chậm một cách từ từ dựa theo sự sinh trưởng của tế bào, liên quan trực tiếp tới hoocmon. | Phản ứng nhanh, từng ngày và dễ dàng nhận biết nhờ có đồng hồ sinh học và sức căng trương nước. |
| Hình thức biểu hiện | Hướng nước, hướng sáng, hướng tiếp xúc, hướng trọng lực và hướng hóa. | Ứng động sinh trưởng và ứng động không sinh trưởng. |
| Cơ chế chung | Do tốc độ sinh trưởng không đồng đều của các tế bào có trong thực vật. Kết quả: phía đối diện trong tế bào sinh trưởng mất cân bằng. | Xuất hiện do tốc độ sinh trưởng không đồng đều của các tế bào tại 2 phía đối diện nhau, thường diễn ra ở cánh hoa, lá. |
| Vai trò chung | Giúp thực vật biến đổi, thích ứng với môi trường sống hiện tại tốt hơn. | Phản ứng thích nghi đa dạng của cơ thể thực vật đối với những tác nhân vô hướng có trong môi trường. |
Bảng so sánh hướng động và ứng động ở thực vật.
Trên đây, mayruaxegiadinh.com.vn đã cung cấp đến bạn đọc những thông tin liên quan để phân biệt ứng động và hướng động – các hình thức cảm ứng ở thực vật một cách chi tiết nhất. Hy vọng bài viết đã mang lại cho các bạn những kiến thức hữu ích nhất, chúc bạn luôn học tốt!
Xem thêm: Dao động thủy triều lớn nhất khi nào và nhỏ nhất khi nào
