Contents
Aptomat là gì và dùng để làm gì?
Aptomat là tên phiên âm của thiết bị đóng cắt tự động (hay còn gọi là cầu dao tự động) trong tiếng Nga. Aptomat tiếng Anh là Circuit Breaker (viết tắt là CB). Thiết bị này đôi khi hay được gọi tắt là Át.
Chức năng chính của Aptomat là dùng để đóng cắt dòng điện bằng tay. Điểm tối ưu nhất của Aptomat so với cầu dao truyền thống đó là chế độ tự ngắt. Nghĩa là khi dòng điện quá tải, chập mạch, Aptomat sẽ tự động ngắt kết nối. Ví dụ, vào mùa hè, lượng tiêu thụ điện lớn, thường xuyên xảy ra hiện tượng aptomat bị nhảy liên tục.
Ngoài ra, Aptomat chuyên dùng cho công suất điện lớn. Còn cầu dao thì không vì để đảm bảo an toàn. Khi cầu dao quá tải thì cầu chì bị cháy.
Nếu trong nhà lắp 1 aptomat tổng, thì khi xảy ra tình trạng quá áp, giảm áp hoặc cháy mạch điện, hở mạch nước chạm mạch điện…. aptomat sẽ ngay lập tức ngắt hết điện trong nhà. Nhờ aptomat mà hệ thống điện an toàn, không bị cháy nổ, an tâm cho người sử dụng.
Tuy nhiên, xét về tính thực dụng và cơ động, hiện nay trong nhà không chỉ lắp mỗi một aptomat. Thông thường mỗi phòng nên gắn 1 aptomat riêng để khi xảy ra sự cố ở khu vực nào thì ngắt điện khu vực đó. Các khu vực khác vẫn có điện, không bị ảnh hưởng.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của aptomat
Cấu tạo của aptomat
Cấu tạo aptomat thường bao gồm các linh kiện như : Cần gạt ON/OFF, lò xo, hồ quang, tiếp điểm chính, tiếp điểm phụ,… Aptomat thường gặp là aptomat có hai cấp tiếp điểm (tiếp điểm chính và hồ quang) hoặc ba cấp tiếp điểm (tiếp điểm chính, phụ và hồ quang).
Khi đóng mạch, thứ tự đóng đầu tiên là tiếp điểm hồ quang, rồi đến tiếp điểm phụ, sau cùng là tiếp điểm chính. Ngược lại khi cắt mạch, tiếp điểm chính mở trước, sau đó là tiếp điểm phụ, cuối cùng là tiếp điểm hồ quang. Hồ quang chỉ cháy trên tiếp điểm hồ quang, vì vậy bảo vệ được tiếp điểm chính để dẫn điện. Dùng thêm tiếp điểm phụ mục đích là để bảo vệ tiếp điểm chính, tránh để hồ quang cháy lan vào.
Nguyên lý hoạt động của aptomat
Aptomat hoạt động ở 2 trạng thái chính là ON và OFF. Aptomat ở trạng thái ON nghĩa là cho phép dòng điện đi qua. Ở trạng thái OFF thì ngắt dòng điện qua Aptomat.
Ở trạng thái bình thường, Aptomat được giữ ở trạng thái đóng tiếp điểm nhờ móc 2 khớp với móc 3 cùng một cụm tiếp điểm động.
Khi bật Aptomat lên trạng thái ON, dòng điện định mức nam châm điện 5 và phần ứng 4 không hút. Khi mạch điện quá tải hay ngắn mạch, lực hút điện từ ở nam châm điện 5 sẽ hút phần ứng 4 xuống làm bật nhả móc 3. Móc 5 thả tự do, lò xo 1 thả lỏng, các tiếp điểm được mở ra, mạch điện bị ngắt.
Aptomat hãng nào tốt nhất?
Các tiêu chí lựa chọn Aptomat
Để lựa chọn một thiết bị Aptomat, đầu tiên phải chọn Aptomat 1 pha hay 3 pha.
Đối với hộ gia đình dùng điện 220V thì chọn loại 1 pha, aptomat tổng từ 50A trở xuống. Tủ điện công nghiệp thì có thể lựa chọn loại 1 pha hoặc 3 pha tùy theo mục đích sử dụng.
Chú ý quan trọng :
- Cần tính toán công suất của hệ thống tải là bao nhiêu Ampe (A) để chọn CB tổng tải cho phù hợp. Tuy nhiên, khi chọn Aptomat nên lớn hơn mức tải sử dụng khoảng 20% để đảm bảo an toàn. Trong quá trình khởi động tải, khi đó công suất thường tăng đột ngột sẽ gây ra tình trạng quá tải ngắn hạn.
- Tính toán công suất quá tải của hệ thống điện. Aptomat phải ngắt được dòng điện có trị số lớn khi quá tải. Để sau khi ngắt mạch, aptomat có thể hoạt động bình thường trở lại. Tránh chọn loại Aptomat công suất không phù hợp, khi quá tải bị cháy hỏng.
- Dòng điện định mức đi qua Aptomat
Một số dòng sản phẩm Aptomat phổ biến trên thị trường
Aptomat Panasonic
Panasonic là nhà cung ứng thiết bị công nghiệp lớn và có thương hiệu lâu đời của Nhật Bản. Các thiết bị điện dân dụng của hãng được ưa chuộng tại rất nhiều quốc gia trên thế giới. Thiết bị đóng cắt Panasonic đa dạng về chủng loại như: CB, MCB, ELCB, RCBO…
Aptomat Panasonic có độ bền cao nhờ tiếp điểm được sản xuất bằng vật liệu cao cấp. Điều này giúp dòng điện chạy qua ổn định, tránh hao mòn tiếp điểm, tăng tuổi thọ của aptomat. Được sản xuất trên dây chuyền công nghệ hiện đại, độ nhạy cao, aptomat có khả năng ngắt tức thì khi có các sự cố về điện xảy ra.
Aptomat Panasonic
Một ưu điểm nổi bật khác, các loại aptomat của hãng đều có khả năng hoạt động tốt trong nhiều điều kiện môi trường khác nhau. Chúng cũng được người tiêu dùng ưa chuộng nhờ thiết kế đơn giản, tinh gọn, phù hợp với mọi không gian và ứng dụng.
Aptomat Sino
Thiết bị đóng cắt Sino được sử dụng rộng rãi trong các công trình dân dụng và công nghiệp. Sản phẩm của hãng chia làm một số loại như: MCB, MCCB và RCCB. Aptomat Sino được sản xuất trên dây chuyền công nghệ theo tiêu chuẩn Châu Âu. Chúng có chất lượng tốt, độ bền cao, hoạt động ổn định nhất trong các điều kiện môi trường khác nhau. Tuy nhiên, thương hiệu này không được sử dụng rộng rãi ở các công trình công nghiệp.
Aptomat LS
Đây là thương hiệu thiết bị điện nổi tiếng của Hàn Quốc. Aptomat LS rất đa dạng về các chủng loại như: MCB, MCCB, PLC, ACB… Aptomat LS đạt được yêu cầu kĩ thuật khắt khe, độ bền cao, chi phí thấp. Chúng được tin dùng trong nhiều công trình lớn như: các hệ thống điện của nhà máy, xưởng sản xuất, chung cư, khu công nghiệp.
Aptomat Schneider
Schneider là thương hiệu thiết bị điện nổi tiếng của Pháp. Với hơn 100 năm kinh nghiệm trong việc sản xuất và cung ứng thiết bị điện, aptomat Schneider có khả năng vận hành tốt trong các điều kiện môi trường khác nhau.
Aptomat của hãng nằm trong phân khúc cao cấp. Chúng thường được các chủ đầu tư tin tưởng sử dụng trong các nhà máy, xí nghiệp và trong rất nhiều khách sạn 4-5 sao.
Aptomat Mitsubishi
Mitsubishi là thương hiệu đến từ Nhật Bản, được sử dụng phổ biến tại thị trường Việt Nam. Hãng đã có hơn 75 năm kinh nghiệm cung cấp thiết bị điện chất lượng tốt, độ bền cao.
Các sản phẩm đều đáp ứng các yêu cầu khắt khe về chất lượng. Tuy nhiên, giá thành khá cạnh tranh so với các sản phẩm cùng loại nên chúng được sử dụng phổ biến trong công trình dân dụng và công nghiệp.
Aptomat Mitsubishi đa dạng từ thiết bị dân dụng 6A cho đến thiết bị công nghiệp 6300A: 2 cực, 3 cực và 4 cực và dòng cắt từ 50kA – 100kA. Aptomat của hãng nhận được sự tin tưởng cao của người sử dụng nhờ khả năng vận hành tốt trong các tình huống khó, giúp loại bỏ nguy cơ cho hệ thống điện.
Bài viết trên đây là tổng hợp tất cả kiến thức cần biết về aptomat. Aptomat có vị trí đặc biệt quan trọng đối với sự an toàn của hệ thống điện và người sử dụng. Hy vọng qua bài viết này, bạn có thể lựa chọn được loại aptomat phù hợp cho gia đình bạn.
