Chất tinh khiết vốn là một khái niệm vẫn được học trong môn hoá 8 ở THCS. Liệu bạn có hiểu rõ thực sự chất tinh khiết là chất gì cùng những tính chất và cách xác định nó như thế nào hay chưa? Bài viết này mayruaxegiadinh.com.vn sẽ giải quyết những vấn đề này, cùng theo dõi ngay sau đây bạn nhé!
Contents
Chất tinh khiết là gì?
Chất tinh khiết là chất không lẫn bất cứ loại chất nào khác. Hiểu đơn giản thì chất tinh khiết chỉ có một nguyên tố hoặc là một hợp chất mà trong thành phần của nó không chứa hợp chất hoặc nguyên tố khác. Đặc biệt, các chất tinh khiết có tính chất nhất định và không thay đổi.
Các chất tinh khiết hầu hết sẽ được cấu tạo chỉ từ một loại nguyên tử hoặc phân tử. Ví dụ chất tinh khiết như khí hidro (chỉ chứa các nguyên tử hidro) hoặc sắt (chỉ chứa các nguyên tử sắt).
Các chất tinh khiết khi được trộn với nhau sẽ tạo ra một hỗn hợp đồng nhất và cũng có thể là không đồng nhất như: nước mưa, nước khoáng,…. Tùy vào tính chất của các chất có trong hỗn hợp, để tách hỗn hợp ra thì các nhà khoa học cần phải sử dụng tới phương pháp lọc chiết hay bay hơi chưng cất, từ tính,….
Tính chất của chất tinh khiết
Thành phần hóa học của các chất tinh khiết là đồng nhất. Ở quy mô nano, tính đồng nhất này chỉ được áp dụng cho một số chất được tạo thành từ một loại nguyên tử hay phân tử hoặc hợp nhất.
Chúng có thể là một hỗn hợp đồng nhất bất kỳ nào, vật chất xuất hiện đồng nhất về cả hình dáng lẫn thành phần và bất kỳ kích thước mẫu dù nhỏ đến đâu.
Ví dụ về chất tinh khiết
Một số các chất tinh khiết mà bạn nên tham khảo cụ thể như sau:
Vàng
Vàng tinh khiết là một trong những kim loại sáng, có màu vàng hơi thiên đỏ, đậm đặc, mềm dẻo và rất dễ uốn cong. Ở điều kiện tiêu chuẩn, vàng tồn tại ở dạng rắn và là một trong các nguyên tố ít phản ứng hóa học nhất.
Kim cương
Một trong 2 dạng thù hình của carbon được biết đến nhiều nhất đó chính là kim cương. Nó mang tính chất vật lý hoàn hảo với độ cứng rất cao cùng khả năng khúc xạ cực tốt vì thế mà nó được ứng dụng rộng rãi trong công nghiệp và kim hoàn.
Kim cương được hình thành từ các khoáng chất có chứa carbon ở điều kiện nhiệt độ cũng như áp suất rất cao, vào khoảng 5 gigapascal và 1200℃. Điểm đặc biệt nhất ở kim cương đó chính là tất cả các hạt trong một viên kim cương đều hoàn toàn giống nhau.
Nước cất
Nước cất là một trong số các loại nước tinh khiết nguyên chất. Bằng cách chưng cất mà tạo ra được nước cất và nó hoàn toàn không chứa các tạp chất hữu cơ cũng như vô cơ. Do đó, nước cất được sử dụng phổ biến trong y tế với mục đích chính dùng để pha chế thuốc uống, thuốc tiêm, các loại thuốc biệt dược hay dùng để rửa vết thương, các dụng cụ y tế,…. và còn dùng trong các phòng thí nghiệm để pha chế hóa chất hay rửa các dụng cụ thí nghiệm,….
Nước cất hiện nay được bán nhiều ở hầu hết các nhà thuốc dưới dạng đóng chai. Tuy nhiên, bạn có thể tự điều chế được loại nước này ngay tại nhà bằng phương pháp chưng cất hoặc ngưng tụ nước lã trong môi trường lạnh.
Baking soda
Baking soda hay còn gọi là natri bicacbonat hoặc sodium bicarbonate tồn tại ở dạng bột trắng mịn có dạng tinh thể đơn tà. Nó hơi mặn, dễ hút ẩm, ít tan trong nước và có khả năng tạo ra khí cacbonic khi có sự hiện diện của ion H+.
Hiện nay, baking soda được sử dụng rất phổ biến trong ngành công nghiệp hóa chất, thực phẩm và cả trong dược phẩm. Baking soda được tìm thấy trong quặng Nahcolite hay tại các khu vực có hoặc đã từng có suối khoáng. Tại những khu vực này, khi nước tại các sông hồ bị bốc hơi nhanh chóng do nhiệt độ cao thì baking soda đã được tạo ra.
Muối ăn
Muối ăn là loại muối mà được tạo ra bằng phương pháp cho nước biển bay hơi. Hợp chất hóa học này có công thức hóa học là NaCl. Chúng là nguyên nhân gây ra độ mặn ở các đại dương cũng như của chất lỏng ngoại bào của các cơ thể đa bào.
Ngày nay, muối ăn còn được biết đến là một trong những loại gia vị cần thiết cho các bữa ăn của con người đồng thời nó còn làm chất bảo quản thực phẩm khá tốt.
Cách để xác định một chất tinh khiết là gì?
Để xác định được đâu là một chất tinh khiết, người ta sẽ dựa vào một số yếu tố của chất cần xác định như: độ sôi, điểm nóng chảy, phản ứng hóa học, độ dẫn điện và áp suất. Chi tiết như sau:
- Điểm sôi và cả điểm nóng chảy của các chất tinh khiết đều rất cụ thể.
- Độ dẫn điện: Nước tinh khiết dẫn điện kém do thiếu chất điện giải hỗ trợ cho việc dẫn điện, còn đồng nguyên chất được dùng trong hệ thống dây điện.
Một vài lưu ý:
Trong điều kiện nhiệt độ, môi trường và áp suất cụ thể, khi tiếp xúc với một chất tinh khiết thì chúng sẽ trải qua các thay đổi nhất định mà chúng ta có thể dễ dàng nhận ra được.
Người ta có thể biết được các sản phẩm tạo thành là gì khi sử dụng chất tinh khiết cho các phản ứng hóa học.
Ảnh hưởng của tạp chất đến chất tinh khiết như thế nào?
Nhiệt độ sôi của chất tinh thể sẽ tăng bởi sự tác động của các tạp chất, đồng thời nó cũng làm hạ thấp điểm đóng băng và làm giảm áp suất hơi, đặc biệt còn làm cho chất lỏng của nó tạo ra áp suất thẩm thấu nhiều hơn.
Ví dụ: Khi trộn những chất khác vào nước hạ điểm đóng băng xuống. Kiến thức này được người ta vận dụng để làm mát những chất khác nhau ở nhiệt độ thấp hơn điểm đóng băng của nước và đặc biệt làm tan băng vào mùa đông bằng muối.
Điều này giải thích cho hiện tượng nước biển không đóng băng ngay cả trong thời tiết lạnh giá bởi nước biển không phải chất tinh khiết và trong nó còn chứa rất nhiều muối.
Bài tập trắc nghiệm vận dụng kiến thức liên quan
Câu 1: Dựa vào yếu tố nào dưới đây để phân biệt được bột sắt và bột lưu huỳnh?
- Khả năng hòa tan
- Khả năng đốt cháy
- Màu sắc
- Mùi
=> Đáp án: C
Câu 2: Xác định trong chất lỏng là chất tinh khiết dựa vào tính chất nào dưới đây?
- Không màu, không mùi
- Không tan trong nước
- Lọc được qua giấy lọc
- Có nhiệt độ sôi nhất định
=> Đáp án: D
Câu 3: Giữa nước cất và nước tự nhiên thì đâu là điểm khác nhau?
- Nước cất không màu còn nước tự nhiên có màu đục
- Nước cất không mùi còn nước tự nhiên có mùi
- Nước cất có một chất còn nước tự nhiên có nhiều chất
- Nước cất không có vị còn nước tự nhiên có vị
=> Đáp án: C
Câu 4: Cho các chất gồm: (1) Nước sôi, (2) Nước cất, (3) Nước khoáng, (4) Nước đá sản xuất từ nhà máy, (5) Nước lọc. Chất tinh khiết là chất nào?
- (1)
- (2), (3) và (4)
- (2) và (5)
- (2)
=> Đáp án: D
Câu 5: Đâu là nhóm chất chỉ gồm những chất tinh khiết trong các nhóm chất dưới đây?
- Nước biển, đường kính, muối ăn
- Nước sông, nước đá, nước chanh
- Vòng bạc, nước cất, đường kính
- Khí tự nhiên, gang, dầu hỏa
=> Đáp án: C
Câu 6: Để xác định được các chất tinh khiết chúng ta có thể dựa vào tính chất nào dưới đây?
- Không màu, không mùi
- Khi đun thấy chất sôi ở nhiệt độ xác định
- Không tan trong nước
- Có vị ngọt mặn hoặc chua
=> Đáp án: B
Câu 7: Muối ăn là chất tinh khiết hay hỗn hợp?
- Chất tinh khiết
- Hỗn hợp
=> Đáp án: A
Câu 8: Gỗ có phải là chất tinh khiết không?
- Có
- Không
=> Đáp án: A
Câu 9: Đường có phải chất tinh khiết không?
- Có
- Không
=> Đáp án: A
Lời Kết
Trên đây, mayruaxegiadinh.com.vn đã vừa chia sẻ tới bạn chất tinh khiết là gì? Hy vọng bạn đã hiểu và xác định được chất tinh khiết là chất nào đồng thời có thể áp dụng được phần kiến thức này vào giải các bài tập cũng như vận dụng vào trong thực tế để lý giải các hiện tượng tự nhiên liên quan.
