Nguyên phân là gì? là câu hỏi được nhiều bạn đọc quan tâm về kiến thức sinh học. Bài viết hôm nay mayruaxegiadinh.com.vn sẽ giúp bạn hiểu bản chất của nguyên phân là gì? Nguyên phân xảy ra ở loại tế bào nào? Nguyên phân khác giảm phân ở điểm nào và ý nghĩa của nó ra sao?…..
Contents
Nguyên phân là gì?
Nguyên phân là một quá trình phân chia tế bào mà trong có có một tế bào gốc phân chia để tạo thành 2 tế bào mới giống hệt nhau về mặt di truyền. Trong bối cảnh của chu kỳ tế bào thì nguyên phân được xác định là một phần của quá trình phân chia trong đó DNA của nhân tế bào được phân chia tạo ra 2 bộ nhiễm sắc thể bằng nhau.
Hầu hết các phân chia tế bào xảy ra trong cơ thể chúng ta đều liên quan đến nguyên phân. Trong quá trình sinh trưởng và phát triển, nguyên phân giúp cơ thể của các sinh vật sản sinh các tế bào và trong suốt cuộc đời của sinh vật thì nó thay thế các tế bào mòn, tế bào cũ bằng các tế bào mới.
Nguyên phân đối với các sinh vật có nhân chuẩn đơn bào ví dụ như nấm men tương tự như một hình thức sinh sản, nhờ đó để thêm các cá thể mới vào quần thể.
Đặc điểm của quá trình nguyên phân
Để biết được nguyên phân khác giảm phân ở điểm nào thì những đặc điểm sau đây các bạn cần phải nắm vững. Cùng điểm qua một số những đặc điểm của quá trình nguyên phân tế bào cụ thể như sau:
- Trong quá trình nguyên phân thì từ một tế bào gốc sẽ được chia ra thành 2 tế bào giống hệt nhau.
- Quá trình nguyên phân diễn ra với mục đích chính là để tăng trưởng đồng thời thay thế các tế bào bị bào mòn, các tế bào cũ.
- Những sai lầm trong quá trình nguyên phân nếu không được sửa chữa kịp thời rất có thể sẽ dẫn đến nhiều thay đổi trong DNA. Đó cũng là nguyên nhân gây ra những rối loạn về di truyền.
- Ở thực vật, nguyên phân ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của các bộ phận sinh dưỡng của cây ví dụ như: chóp rễ hay chóp thân,…
- Trong quá trình nguyên phân không xảy ra sự phân chia và kết hợp.
Diễn biến của quá trình nguyên phân
Nguyên phân diễn ra ở đâu? Nguyên phân gồm mấy kỳ? Thông thường thì nguyên phân sẽ được chia thành 5 kỳ gồm: Kỳ đầu, kỳ trung gian, kỳ giữa, kỳ sau và kỳ cuối.
- Kỳ đầu: Các nhiễm sắc thể (NST) sau khi nhân đôi ở kỳ trung gian bắt đầu co xoắn lại. Lúc này màng nhân và nhân con ở cuối kỳ biến mất, đồng thời dần xuất hiện thoi phân bào.
- Kỳ giữa: Các NST bắt đầu co ngắn cực đại rồi tập trung thành 1 hàng dọc ở mặt phẳng xích đạo; thoi phân bào được đính chặt vào hai phía của NST tại tâm động.
- Kỳ sau: Ở trong mỗi NST kép thì 2 nhiễm sắc tử tách nhau ra đồng thời phân li đồng đều trên thoi phân bào và dịch chuyển về 2 cực của tế bào.
- Kỳ cuối: Các NST lúc này tháo xoắn và trở về dạng sợi mảnh; bắt đầu xuất hiện màng nhân và nhân con.
Phân chia tế bào chất:
- Tế bào bắt đầu thực hiện việc phân chia tế bào chất khi kỳ sai hoàn tất việc phân chia vật chất di truyền để hình thành nên 2 tế bào con.
- Tế bào chất phân chia dần và tách tế bào mẹ ra thành 2 tế bào con. Ở các tế bào động vật thì phân chia tế bào chất bằng cách thắt màng tế bào tại vị trí mặt phẳng xích đạo, còn ở tế bào thực vật thì lại tạo thành vách ngăn tế bào tại mặt phẳng xích đạo.
Ý nghĩa của nguyên phân là gì?
Quá trình nguyên phân giúp tăng trưởng và phát triển ở sinh vật. Đặc biệt sau mỗi chu kì nguyên phân thì các NST được phân phối đều cho các tế bào con.
Nguyên phân chịu trách nhiệm cho một hình dạng nhất định cũng như sự tăng trưởng và cả sự phát triển theo đúng hình dạng của một người hay động vật. Ngoài ra, nó còn giúp cho việc duy trì số lượng NST không thay đổi trong tất cả các tế bào cơ thể của một sinh vật.
Nguyên phân làm tăng số lượng tế bào đối với các sinh vật nhân thực đa bào và cũng từ đó giúp cơ thể chúng sinh trưởng và phát triển. Ngoài ra, quá trình nguyên phân cũng giúp cơ thể sinh vật tái sinh các mô cùng những cơ quan bị tổn thương. Từ đó mở ra cơ hội cho sự phát triển của kỹ thuật nuôi cấy mô sống và ghép tạng.
Nguyên phân là cơ sở để tạo ra các cá thể con đối với sinh vật sinh sản vô tính và các cá thể con này đều mang kiểu gen giống hệt với cá thể mẹ.
Nguyên phân còn là hình thức sinh sản đối với các sinh vật sinh sản sinh dưỡng để tạo ra các cá thể con có kiểu gen giống hệt với kiểu gen của cá thể mẹ. Đặc điểm này được ứng dụng trong nuôi cấy mô tế bào, giâm, chiết hay ghép cành đạt hiệu quả.
Câu hỏi vận dụng liên quan
Câu 1: Nguyên phân diễn ra ở tế bào nào?
- Tế bào sinh dục sơ khai
- Tế bào sinh dưỡng
- Tinh bào bậc 1 và noãn bào bậc 1
- Cả A và B đều đúng
=> Đáp án: D
Câu 2: Sự tự nhân đôi của NST trong quá trình nguyên phân sẽ được diễn ra ở kỳ nào?
- Kỳ trung gian
- Kỳ đầu
- Kỳ giữa
- Kỳ sau
=> Đáp án: A
Câu 3: Các NST kép xếp thành mấy hàng trên mặt phẳng xích đạo ở kỳ giữa của quá trình nguyên phân?
- 1 hàng
- 2 hàng
- 3 hàng
- 4 hàng
=> Đáp án: A
Câu 4: Từng NST kép bắt đầu tách nhau ở tâm động thành 2 NST đơn đồng thời phân li về 2 cực của tế bào, cuối cùng NST bắt đầu tháo xoắn. Quá trình này của nguyên phân là diễn ra ở kỳ nào?
- Kỳ đầu
- Kỳ giữa
- Kỳ sau
- Kỳ cuối
=> Đáp án: C
Câu 5: Ở kỳ cuối của quá trình nguyên phân, NST có trạng thái như thế nào?
- Đóng xoắn cực đại
- Bắt đầu đóng xoắn
- Dãn xoắn
- Bắt đầu tháo xoắn
=> Đáp án: C
Trên đây là toàn bộ những thông tin về nguyên phân là gì mà mayruaxegiadinh.com.vn đã tổng hợp và chia sẻ đến quý bạn đọc. Hy vọng rằng qua phần kiến thức này bạn đã hiểu nguyên phân xảy ra ở loại tế bào nào? Nguyên phân diễn ra ở đâu và ý nghĩa của nguyên phân là gì?
Cảm ơn bạn đã dành thời gian cho bài viết của chúng tôi và đừng quên truy cập website để khám phá nhiều hơn những thông tin thú vị bạn nhé!